Bevers spotten in Vuren: ‘Dit is een lokaal geheim’

Je hoeft geen kilometers te varen om een bever te kunnen spotten. In de Hondswaard bij Vuren liggen twee burchten pal langs het wandelpad. Verslaggever Chantal Blommers gaat met de boswachter mee op beverexpeditie: ,,Dit is een lokaal geheim.’’

Het is iets voor 06.00 uur ’s ochtends als boswachter Dianne Renders bij de toegangspoort naar de Hondswaard inrijdt. Gewapend met een verrekijker stapt ze het natuurgebied in, dat vooral in de buurt enorm populair is voor wandelingen -al dan niet met hond – en het strandje. Wie de bevers wil spotten, kan het beste vóór de drukte komen. Vroeg dus.

Op deze warme zomerdag brandt de zon al behoorlijk als Renders van het pad afstapt en aan een afdaling begint richting het water. ,,Ze zitten eigenlijk heel dichtbij de ingang van het gebied’’, zegt ze, terwijl ze takjes uit haar gezicht duwt. ,,Pas op, daar ligt een koeienvlaai’’, waarschuwt de boswachter al wijzend naar een dampende hoop een meter verderop. In de Hondswaard doen de koeien het maaiwerk. Maar wie door de wildernis baant, doet er dus goed aan om te kijken waar de voeten worden neergezet.

Al snel doemt de burcht op. De houten hut is de thuisbasis van de bever. ,,We weten dat hier een bever heeft gezeten en dat deze bever jongen heeft gehad’’, zegt Renders. ,,Een bewoner aan de dijk heeft perfect zicht op de dieren en heeft dat ons verteld.’’ Staatsbosbeheer monitort ze niet. ,,We houden niet bij hoeveel het er zijn, of het mannetjes of vrouwtjes zijn, enzovoorts. De dieren kunnen hier in principe hun gang gaan.’’

Een deel van de beverpopulatie heeft volgens Renders de oversteek gemaakt naar de overkant van de Waal, het Munnikenland. ,,We weten dat ze ook daar zijn gespot.’’ Maar ook in de Hondswaard maken wandelaars geregeld melding van de dieren.

Beversporen
In de eerste burcht is echter geen bever te zien. Wel zijn er beversporen, de boswachter wijst ze aan. ,,Hier zie je dat de takken zijn aangevreten’’, zegt ze. ,,Bevers eten anders dan koeien. Kijk: hier heeft ’ie waarschijnlijk gestaan.’’ In de brede omgeving zijn afgebeten takjes en omgevallen boomstammen te zien. De burcht zelf ligt deels in het water. ,,De bever kan heel goed en lang onder water blijven.’’

Toch is juist een periode van hoogwater goed om het dier te spotten. Dan vlucht het doorgaans naar hoger gelegen gebieden. Nu het al wat langer droog is, is de kans kleiner. Maar onmogelijk is het niet: als we de tocht voortzetten richting burcht nummer twee, komen we al een paar vroege vogels tegen. De wandelaars beamen: ja, de bever, die zien we wel eens. ,,Hij zwom zo, dwars door de plas heen’’, wijst een vrouw. Zij zag een tijdje geleden ook een dode bever liggen. ,,Een akelig gezicht.’’ Staatsbosbeheer heeft het dier weggehaald. Hoe het aan zijn einde kwam, is niet bekend.

Discussie
De bever is een beschermde diersoort. Toch staat die status steeds meer ter discussie, omdat het dier ook op sommige plekken voor overlast zorgt. In de provincie Limburg is daarom besloten om regels op te stellen die het mogelijk maken het beest af te kunnen schieten, zodra er last is. Ook Gelderland, waar dus ook de Hondswaard onder valt, werkt aan regelgeving. ,,Hier hebben we geen last van de bever’’, benadrukt Renders. ,,Maar het is goed mogelijk dat de dieren op andere plekken wél voor problemen zorgen.’’

In de Hondswaard is de bever deels verantwoordelijk voor hoe het landschap eruit ziet. ,,Zij knagen de bomen om, waardoor die in het water vallen. Tussen de takken ontstaat een nieuw microklimaat. Heel mooi om te zien’’, glundert Renders.

Voor we bij de tweede burcht aankomen, die aan de andere kant van de plas ligt, passeren we de kudde koeien. ,,Met een omweg, want het blijven wilde dieren’’, zegt Renders. ,,Daarom wil Staatsbosbeheer ook niet dat er in de Hondswaard honden los lopen, al weten we dat dit een wens is van hondenbezitters. Dieren, zowel honden als de koeien, die hier rondlopen, kunnen onvoorspelbaar gedrag vertonen. We willen het natuurgebied voor iedereen leuk houden.’’

Bijzonder
Om te zorgen dat de bevers in een rustige omgeving kunnen blijven, wordt van de Hondswaard geen grote attractie gemaakt. Renders: ,,We zetten hier geen borden neer met: ,Beverburcht rechtsaf’.’’ Tegelijkertijd zou ze willen dat meer mensen weten hoe bijzonder het gebied is. ,,Je hebt hier eigenlijk alles, maar in het klein. Zie je die visdief boven het water cirkelen voor een hapje. Heerlijk om naar te kijken.’’

Helaas voor de expeditie is ook de tweede burcht verlaten. Wel constateert Renders dat de bever niet heel lang geleden op de plek is geweest. Met een takje port ze in uitwerpselen: ,,Zie je, een kakelverse beverdrol.’’ Het is jammer genoeg het dichtst dat we op deze vroege wandeltocht bij het dier zullen komen.

Bedreigde bever nu ‘lastpak’
De bever werd in Gelderland in 1994 geherintroduceerd. Het dier was er in de 19de eeuw zo goed als uitgestorven. In de afgelopen 25 jaar rukten de bevers razendsnel op langs de grote rivieren. Inmiddels zijn er naar schatting 2000 bevers in Nederland, waarvan er honderden in de Biesbosch en in Gelderland leven. De vraag of deze dieren mogen worden afgeschoten, zorgt voor veel discussie. Boswachter Thomas van der Es noemde het een gevoelige kwestie. ,,Het is jammer dat de bever, voor wie veel moeite is gedaan om hem terug in Nederland te krijgen, nu wordt gezien als een probleem.’’ De Partij voor de Dieren liet weten de mogelijkheid om de dieren af te kunnen schieten onverklaarbaar te vinden.