De wulp voelt zich weer thuis in de Biesbosch

VAN NATURE | De wulp is een forse steltloper met een karakteristieke, omlaag gebogen snavel. Tijdens de vlucht laten de vogels een prachtig, melancholiek geluid horen dat past bij uitgestrekte gebieden zoals de Biesbosch. De vogels broeden zelfs weer in het waterrijke natuurgebied.

De wulp is de grootste steltlopersoort van West-Europa en heeft ook de langste snavel. In het voorjaar heeft hij een prachtige baltszang met aanzwellende fluittonen en lang aangehouden trillers. Wulpen laten dit horen tijdens een baltsvlucht, waarbij hij na een kort boogje met snelle vleugelslagen uitzweeft op stilgehouden vleugels.

Nederland is zowel in als buiten de broedtijd een belangrijk land voor de wulp. Wulpen staan in de Biesbosch bekend als algemene doortrekkers en overwinteraars. Oude publicaties maken melding van groepen van hoogstens enkele tientallen overwinterende exemplaren. De laatste jaren zijn de aantallen tijdens de trek echter behoorlijk toegenomen (groepen van 300 tot 400 stuks) en er is tegenwoordig zelfs sprake van broedgevallen rondom het Kraaiennest, Louw Simonswaard en enkele paren in de Noordwaard.

Hartslag
Bij deze ontwikkelingen speelt de metamorfose van de Biesbosch uiteraard een bepalende rol. De laatste 20, 25 jaar is menige landbouwpolder in de Biesbosch veranderd in wetland of doorstroomgebied, waarbij op grote schaal slikvlakten droogvallen. De wulpen foerageren in het zoetwatergetijdengebied op de hartslag van het getij.

Bij laag water scharrelen de forse steltlopers op het slik en bij hoog tij verzamelen zij zich op (droog blijvende) graslandpolders en wachten dan in feite weer tot dat het water zakt. Wulpen hebben een gevarieerd menu; in de zomer bestaat het dieet uit insecten en hun larven, verder vooral kevers, larven en wormen. ‘s Winters peuren de vogels met hun lange snavels in de weke prut op zoek naar krabben, schelpdieren, pieren, slakken en garnalen.

Wulpen broeden op heidevelden, akkers, weilanden, langs moerassen en kwelders. In Noord-Europa ook wel op hoogvlakten, met heide begroeide hellingen, langs rivieren en op steppes. Buiten het broedseizoen vormen wulpen groepen die zich aan de kust verzamelen. Ze zijn ‘s winters vooral te vinden op kwelders en aangrenzende weilanden en akkers. In het binnenland zijn ze dan vrij schaars.

Rake klappen
In Nederland en elders in Europa wordt er van alles ondernomen om de grootste steltloper van het continent te redden: bolwerken als de Britse eilanden zagen hun populatie in de afgelopen jaren instorten. Ook de Nederlandse wulpenpopulatie ontsprong de dans niet: de soort nam sinds de jaren ‘90 met meer dan 40 procent af en verdween bijvoorbeeld nagenoeg uit de Hollandse duinen. Ofschoon er in het noordoosten van het land nog wulpen te vinden zijn, kreeg de populatie ook daar rake klappen.

Grootste probleem is het bescheiden broedsucces van de soort: slechts een derde van de nesten komt uit en eieren die uitkomen leiden lang niet altijd tot vliegvlugge jongen. In de natuur heeft de wulp last van predatie en verstoring, op het platteland gaat de soort gebukt onder de schaalvergroting die vrijwel alle boerenlandvogels treft. Met zenderonderzoek en het afrasteren van nesten wordt getracht meer informatie te verzamelen en de kansen voor jonge vogels te vergroten.

Jacht
Nederlandse wulpen zijn deels standvogels, deels trekvogels. De forse steltlopers trekken echter niet veel verder dan naar de kusten van Zuid-Engeland en Noord-Frankrijk. Voor veel trekvogels is Frankrijk een enorme hobbel. Het land kent namelijk een bijzonder hoge jachtdruk en het is daar helemaal niet vreemd om op diverse soorten steltlopers vanuit cordons van jachtputten te schieten.

Zo zijn de duizenden jachthutten rondom de Baai van de Somme in de Picardie zelfs op satellietbeelden goed te herkennen. Voor Nederland is de jacht op wulpen een bittere pil, omdat een aanzienlijk deel van ‘onze’ wulpen immers het risico loopt te worden gedood.

In Frankrijk niet langer vogelvrij
Jagers in Frankrijk mogen komend seizoen niet jagen op de wulp.
De Franse overheid stemde aanvankelijk in met het afschieten van 6000 (…) wulpen in het komende jachtseizoen, maar de Franse Raad van State stak daar een stokje voor en kondigde een jachtverbod af.

Franse wetenschappers stelden weliswaar al eerder een jachtstop op de wulp voor, maar de Franse minister voor milieu zwichtte tot ieders verbazing voor de machtige Franse jachtlobby. De LPO (Ligue pour la Protection de Oiseaux), de Franse zusterorganisatie van Vogelbescherming, legde de zaak vervolgens voor aan het hoogste juridische orgaan van Frankrijk.

Succes
De uitspraak is een groot succes voor LPO, die de Franse overheid al jaren probeert te overtuigen van de noodzaak van minder jacht.

Bron: AD Rivierenland