Artikel Nieuwe Oogst: Forse impuls voor hightech in de landbouw

Het kabinet investeert ruim 1,2 miljard euro uit het Nationaal Groeifonds in projecten en start-ups gericht op innovatieve land- en tuinbouwoplossingen. Het gaat hierbij onder meer om de ontwikkeling van kweekvlees, weerbare gewassen, hightechmachines en circulaire plastics en bouwmaterialen.

Daarnaast kan de agrarische sector op termijn gaan profiteren van de 500 miljoen euro die de overheid steekt in de ontwikkeling van groene waterstof en de 136 miljoen euro die gaat naar nieuw technologie voor schoon water.

Een opvallende overheidsinvestering is die in de cellulaire agricultuur. Hierbij gaat het om het opkweken van cellen voor het produceren van alternatieven voor dierlijk vlees of zuivelproducten. Het project ‘Cellulaire agricultuur’ speelt daarmee in op de eiwittransitie.

Veelbelovend

Hoewel de producten nog niet in de schappen liggen, wordt de wetenschappelijke vooruitgang veelbelovend genoemd. Diverse internationale bedrijven die zich met kweekvlees bezighouden, hebben zich vanwege de hier aanwezige kennis in Nederland gevestigd.

De toezegging van 60 miljoen euro uit het Nationaal Groeifonds is bedoeld voor het opbouwen van een ecosysteem rond cellulaire agricultuur. Het voorstel voor financiering is ingediend door een nieuw consortium van twaalf organisaties (universiteiten, ngo’s, start-ups en industrie), genaamd Cellulaire Agricultuur Nederland. Maar de ambitie van deze bedrijfstak en van het kabinet gaat verder.

Onderwijs en onderzoek

Een vervolgaanvraag van 252 tot 382 miljoen euro voor een groter groeiplan, die nog niet is toegezegd, is bedoeld voor opschaling en onderwijs en onderzoek op het gebied van cellulaire agricultuur.

De verwachtingen rond de vlees- en zuivelalternatieven zijn hooggespannen. Met het bredere groeiplan is de verwachting dat de sector tegen 2050 10 tot 14 miljard euro heeft bijgedragen aan het Nederlands verdienvermogen.

Visionair leiderschap

Met de toezegging uit het Nationaal Groeifonds toont de regering visionair leiderschap, zegt Ira van Eelen van Cellulaire Agricultuur Nederland. Volgens haar is Nederland het ideale land voor cellulaire agricultuur om te gedijen. Hoogleraar Mark Post van de Universiteit Maastricht presenteerde in 2013 als eerste een hamburger van kweekvlees.

‘Nederland heeft een rijke geschiedenis in het leggen van de basis voor cellulaire agricultuur. Het is een wereldwijde koploper op het gebied van biotechnologie en alternatieve eiwit- en voedselinnovatie. Het is de tweede grootste exporteur van traditionele landbouwproducten ter wereld’, zegt Van Eelen.

‘We waren het eerste land dat investeerde in publiek onderzoek naar gecultiveerd vlees en presenteerden een proof of concept hamburger aan de wereld. Dit is een mooie manier om duurzaam te kunnen groeien, terwijl onze groei nu juist onder druk staat’, zegt Van Eelen.

Nieuwe veredelingstechnieken

Crop-XR is een ander innovatief project dat maximaal 43 miljoen euro kan ontvangen uit het Nationaal Groeifonds. Dit consortium van universiteiten en veredelaarskoepel Plantum richt zich op nieuwe veredelingstechnieken voor de ontwikkeling van weerbare gewassen.

Zo’n 450 miljoen euro gaat naar Nxtgen Hightech. Hierin werken driehonderd bedrijven, kennisinstellingen en (branche)organisaties samen aan een nieuwe generatie hightechapparatuur voor onder meer lasercommunicatie, semiconductors, energie en agrifood.

Maatschappelijke innovaties

Een grote subsidieontvanger is de Biotech Booster met 246 miljoen euro. Dit project wil maatschappelijk impactvolle innovaties een goede start te geven.

Een van de participanten, HollandBio, wijst erop dat investeringen van Nederlandse biotechbedrijven substantieel zijn. Vijf biotechbedrijven, waaronder DSM, Enza Zaden en Rijk Zwaan, staan in de top twintig van bedrijven die in Nederland investeren in onderzoek en productontwikkeling.