Artikel Boerderij | Boeren dankzij ezelfokker Immaterieel Erfgoed: ‘Boer is niet meer vogelvrij’

Boeren in de Nederlandse Delta, ze staan sinds vorig jaar op de lijst van Immaterieel Erfgoed in Nederland, net zoals het bloemencorso in Tiel en de woonwagenbewoner. Ard Westerink uit het Gelderse Epe zette zich in voor de erfgoedstatus van de boer. “Nu gaat het erom die erkenning slim te gebruiken in het politieke debat over de toekomst van de landbouw.”

De rij op de lijst van Immaterieel Erfgoed is lang en divers. Klompen maken staat er bijvoorbeeld op, en glas blazen, het ambacht molenaar, woonwagencultuur, het fruitcorso in Tiel. En nog veel meer.

Boeren ontbraken op de lijst van Immaterieel Erfgoed. Raar, vond Ard Westerink. Op weg naar een groot boerenprotest in Stroe op de Veluwe reed hij langs een woonwagenkamp. Hij wist van het fenomeen Immaterieel Erfgoed en ook dat de woonwagenbewoner op die lijst stond. De boer niet. Onbegrijpelijk in de ogen van Westerink.

Toen is hij erin gedoken. Hoe kom je op die lijst? Wat zijn de criteria? Hij zette zijn tanden erin, legde zijn idee voor aan boeren in zijn omgeving, praatte met Kamerleden. Iedereen reageerde enthousiast. Natuurlijk moest de boer op de lijst. Hij was er vele maanden mee bezig. Richtte er zelfs een stichting voor op, Stichting Red de Boer.

Trots op erkenning, maar niet overdrijven
Vorig jaar ging het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland akkoord, zijn epistel over het belang van de boer voor Nederland werd positief beoordeeld. ‘Boeren in de Nederlandse Delta’ staat nu op de lijst. Westerink is er trots op. Hij wil het belang ervan niet overdrijven. “Toch gaat er een erkenning vanuit. De boer is nu meer beschermd, hij is niet meer vogelvrij.”

De ouders van Westerink uit Epe (Gld.) hadden een gemengd boerenbedrijf. Hij ging een andere kant op. Nu is hij eigenaar van een kinder- en zorgboerderij, ezelfokkerij en pannenkoekenboerderij De Vrolijke Boer. Op jaarbasis ontvangt hij ruim 100.000 bezoekers.

Inmiddels heeft hij negen vaste medewerkers en veertig parttimers in dienst. Het bedrijf heeft 13 hectare grond in gebruik. “Ik bewerk de grond, oogst het gewas en verzorg mijn dieren. Dit is geen doorsnee agrarisch bedrijf, maar ik voel me wel boer. Vandaar dat ik me zo inzet voor behoud van de landbouw in Nederland.”

Praktische boerenkennis doorgeven
In de omschrijving van boeren als Immaterieel Erfgoed, geschreven door Westerink, ligt de nadruk op het doorgeven van praktische boerenkennis van generatie op generatie, op de relatie tussen bodemkwaliteit en opbrengst en de zoektocht van de boer om de kringlopen in zijn bedrijf weer te sluiten. “Doorgeven van kennis en doorlopende innovatie van bedrijfsprocessen, met oog voor milieu en omgeving, vormen tezamen het immateriële erfgoed van de Nederlandse boer.”

Dat wordt nu beschermd, zegt Westerink. “Want in het convenant dat mede door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is ondertekend, staat dat immaterieel erfgoed behoed en gevoed moet worden. Dat is een stap voorwaarts voor de Nederlandse landbouw.”

Pas was hij nog op een informatiebijeenkomst voor veehouders over de wolf. “Daar hoor ik dat de wolf juridisch vergaand is beschermd. Er mag weinig om aanvallen te voorkomen. Met vijf of zes roedels in hun directe omgeving staat het voortbestaan van boerenbedrijven op en rond de Veluwe op het spel. Met de opneming van de boer op de lijst van Immaterieel Erfgoed kunnen we de betrokken overheden en natuurorganisaties erop wijzen dat de boer moet worden beschermd tegen de wolf.”

Boer beschermen is een taak van iedereen
Uitkopen van boeren voor natuurontwikkeling, inkrimping van landbouwareaal voor infrastructuur en woningbouw, het wordt volgens Westerink moeilijker. “Vanuit de landbouw hebben we nu een extra argument in handen. In het politieke debat over het stikstofbeleid is de nieuwe status al naar voren gebracht door Kamerleden. Ik vind dat politieke partijen dat meer moeten doen. We moeten de nieuwe erfgoedstatus slim benutten.”

Hij geeft toe, nog weinig mensen zijn op de hoogte van de erfgoedstatus van de boer. “Daarom zoek ik de pers op. Zo’n erfgoedlijst is er niet voor niks. Als Nederland hebben we de belangrijke taak om de boer te beschermen. Iedereen moet daarvoor aan de bak.”

Bron: Boerderij