29 november 2024 Cider bestond al in de tijden van de Grieken en Romeinen, maar…
Artikel AD: Verveel je je? Ga deze herfst eens op paddenstoelen-expeditie
Als een explosie komen ze elke herfst weer naar boven: miljoenen paddenstoelen. En als je écht goed kijkt, zie je ze in bossen, stadsparken en langs houtsnipperpaden overal. Wij gingen voor een coronaproof uitje met expert Wiggele de Haas het Lingebos in. ,,Ruik je ‘m al? Dat is de stinkzwam.”
Ze zijn veel spannender dan je misschien denkt, zegt Wiggele de Haas (62). Natuurlijk, die langzaam rood kleurende bladeren zijn mooi. En de eikeltjes en kastanjes zijn ook best leuk. Maar de paddenstoelen, hè. Dat is een hele wereld op zich, lacht hij. We lopen ‘s ochtends vroeg nét het Lingebos in Vuren in, als hij vanuit het niets stil gaat staan. ,,Daar zul je de eerste paddenstoelen al hebben. Ze zijn momenteel echt overal. Als je goed kijkt, tenminste. Het allerbeste is eigenlijk als je kruipend door het bos heen gaat.”
Wiggele is enorm natuurliefhebber. Geen wonder dan ook dat hij samen met zijn vrouw in de Noordwaard in de Biesbosch woont. Als het even kan, trekt hij de bossen in om paddenstoelen te spotten. Een expeditie die iedere keer weer anders is. ,,Vanaf mijn tiende ben ik al fan van de paddenstoelen. Alles zit erop en eraan. Ik heb er al zoveel tijd aan besteed, dat ik honderden soorten uit mijn hoofd ken.”
Terug naar het Lingebos. Met een snelle beweging haalt hij een spiegeltje uit zijn borstzak. Voor de beginnende paddenstoelenzoeker: zo’n spiegel is onmisbaar. ,,Kijk zelf eens? Als je die onder de paddenstoel houdt, kun je de meest schitterende figuren zien. Net een labyrint. De bovenkant valt ons als eerste op, maar de onderkant is even mooi, soms misschien wel nog mooier.”
Als je – net zoals deze verslaggever – paddenstoelen vooral met herfst associeert, heb je het volgens Wiggele mis. ,,Ze zijn er 365 dagen per jaar. Maar je hebt gelijk: in de herfst is er een explosie, omdat het dan wat kouder en vochtiger wordt. Daar houden ze van. Dan moet je wel heel slecht kijken om ze niet tegen te komen. Waar wij aan denken bij een paddenstoel – je weet wel, zo’n steeltje met een hoedje – is in feite niet de échte paddenstoel. Dat is namelijk alleen het vruchtlichaam, de bloem van de schimmel onder de grond.”
Je mag ze plukken, maar doe dat alsjeblieft maar niet, zegt hij. ,,Laat de natuur lekker voor wat ‘ie is. En daarnaast: de meeste paddenstoelen zullen verwelkt zijn zodra je thuis bent.” Er verschijnt een grote lach op zijn gezicht als je hem vraagt of je alle paddenstoelen kunt eten. ,,Ja, ze zijn allemaal eetbaar. Maar sommige kun je slechts één keer eten… Want die zijn dodelijk.”
Denk je dus een champignon te spotten om mee te nemen voor in je maaltje? Dan is het hoogstwaarschijnlijk een soort die giftig kan zijn. ,,Je moet een kenner zijn om te weten welke lekker zijn, en tegelijkertijd niet giftig. Blijf er dus maar gewoon naar kijken. Dat is leuk genoeg.”
Blauwe kaas
Wat hij wel aanraadt: raak ze voorzichtig aan en ruik er eens aan. Zo leren kinderen op een leuke manier wat meer over die bijzondere schimmels, denkt hij. ,,Sommige paddenstoelen voelen als fluweel aan. Of ze voelen een beetje sponzig.” We stoppen bij een valse blauwekaaszwam. Zoals je zou verwachten: die lijkt als twee druppels water op de stinkkaas. ,,Als je je vinger erop legt, voelt het een beetje als die spons die waarschijnlijk in je keuken ligt. En ruik je ‘m al? Een echte stinkwam, want hij ruikt ook een beetje naar blauwe kaas.”
Laat je niet afschrikken door die stinkzwam, er zijn er ook genoeg die naar aardappels of – ja, echt – naar pepernoten zullen ruiken. ,,Dat maakt ze zo leuk: ze zijn heel divers. Een organisme waar je geen genoeg van kunt krijgen.”
Rood met witte stippen
De welbekende paddenstoel met rood met witte stippen zul je niet snel tegenkomen. ,,Die zul je alleen vinden bij dennen en berken. Maar focus niet alleen op die rode! Kijk naar die tig andere soorten die even mooi zijn. In Nederlandse bossen zul je vooral de zwavelkopjes tegenkomen.”
De beste tip om de leukste paddenstoelen te vinden: kijk vooral naar plekken rondom bomen en op oud hout in een bos. ,,Paddenstoelen vinden het heerlijk om zich bij hout te vestigen. Als je een loep meeneemt, kun je op ‘dood’ hout megaveel soorten spotten. Dan zie je van dichtbij ineens dat er op een enkele tak wel honderd mini-paddenstoeltjes zitten.”
Ook leuk: ga op zoek naar de fopzwam. ,,Die is ook wel geinig, want die kan allerlei gedaantes aannemen. Al zul je ‘m vaak over het hoofd zien, schat ik zo.”
Bron: AD Rivierenland/Beeld: Cor de Kock
Gerelateerde berichten
