Zorgen om de ruilverkavelingsboerderij

Boerderij & Erf Alblasserwaard-Vijfheerenlanden is ook betrokken bij nieuwe boerderijen. Het is intussen dertig jaar terug dat hier de grootste ruilverkaveling van West-Europa werd afgesloten.  Met 116 nieuwgebouwde ruilverkavelingsboerderijen aan 128 kilometer nieuwe wegen.

Echter thans wordt een aantal van deze nieuwe boerderijen door de maatschappelijke ontwikkelingen bedreigd: wat gaat er mee gebeuren als het straks geen agrarisch bedrijf meer is?

Meer dan dertig jaar eerder, in 1955, is de ruilverkaveling gestart. Veel boerenland lag versnipperd in de polders en zorgde voor een bijzonder inefficiënte bedrijfsvoering. Een plukje land hier en een plukje land elders kostte veel tijd en dus veel geld. De ruilverkaveling zorgde dat er onderling werd geruild. Dat veel boeren stukken land erbij kregen, die grensden aan de landerijen achter hun boerderij. Alleen dan konden de boeren in de streek de concurrentie met de Europese boeren weer aan. Schaalvergroting en meer vee was nodig om een normaal inkomen te kunnen verwerven.

Niet alleen de aangesloten landerijen waren een zegen. Ook de nieuwe boerderijen, die de oude kleinere exemplaren in de linten in het landschap vervingen, droegen daar aan bij. Bij die nieuwe boerderijen kwamen niet alleen moderne stallen, van alle hedendaagse middelen en gemakken voorzien. Er kwamen ook nieuwe moderne woonhuizen, naar de maatstaven van die tijd. Ook de boerin en de inwonende kinderen kregen het een stuk gemakkelijker. Maar waar het echt om ging: De Alblasserwaard had de hoogste melkdichtheid per hectare van Nederland bereikt. Dat succes duurde maar even, want ook elders nam de melkproductie toe en voor we het in de gaten hadden zaten we met een melkplas in onze maag, gevolgd door een boterberg.

Anno 2017 zijn we in een nieuw probleem beland: opnieuw is schaalvergroting nodig en dat zal gepaard gaan met meer land per boerderij. Dan zijn er boerderijen over. De grote vraag is wat daarmee gaat gebeuren. Veel boerderijen in de oude lintbebouwing hebben een nieuwe functie gekregen als woonhuis. Soms in combinatie met een praktijkruimte of bedrijf. Maar wat moet er met leegkomende boerderijen, midden in de polders, ver van de kernen? Dat is nog een niet beantwoorde vraag.

Net zoals destijds bij de ruilverkaveling gaan de boeren met elkaar in gesprek. Om de mogelijkheden die er zijn, of die er misschien juist niet meer zijn, te bespreken.

Een organisatie die daarbij een adviserende rol kan spelen is de Stichting Boerderij & Erf A-V. Deze vraagbaak en adviseur is een kleine twintig jaar terug ontstaan op initiatief van de provincie Zuid-Holland. Juist met het oog op het leegkomen van boerderijen, met een tweeledig doel: behoud van de boerderij als gebouw, maar wat van veel groter belang is: het vinden van een passende herbestemming als de boer stopt. Dat is nodig, wil het gebouw zijn waarde houden.

Voor informatie mailt u naar secretariaat@boerderijenerf.nl of belt u naar 06- 53759618 (P.A. Eikelenboom, Sluis 57, 2964 AT Groot-Ammers). Ook op de website www.boererijenerf.nl vindt u informatie. Tien keer per jaar verschijnt er een gratis digitale nieuwsbrief over historische en hedendaagse onderwerpen. De stichting heeft een uitgebreide beeldbank op de website, geeft publicaties uit en doet nog veel meer om ieders aandacht gevestigd te houden op de boerderij. Want op de boerderijen in de streek moeten we zuinig en mogen we trots zijn. U kunt meedoen door begunstiger te worden. Voor minimaal € 17,50 per jaar krijgt u dan tweemaal per jaar een nieuwsbrief op papier, elk jaar een uitnodiging voor een excursie en een vergadering met lezing. Ook de ruilverkavelingsboerderij is ons aller zorg.

NOOT VOOR DE REDACTIE: Foto’s van ruilverkavelingsboerderijen in Lexmond.