Artikel Kontakt | Muskusratten in rivierengebied verder teruggedrongen naar de grens

REGIO • Het lukte Muskusrattenbeheer Rivierenland om in 2023 de muskusrat weer verder terug te dringen naar de grens met Duitsland. Bij de beverrat is dat al een feit.

Het werk van zo’n 100 gespecialiseerde muskus- en beverratbestrijders langs de grote rivieren in Gelderland, Holland en Brabant blijft van groot belang voor sterke dijken. Intussen vraagt de bever om steeds meer aandacht en inzet.

Muskusratten vormen een risico voor de biodiversiteit en voor onze waterveiligheid door graverij in dijken/kades en de natuur. Muskus- en beverratten komen van nature niet voor in Nederland. Ook hebben de dieren hier nauwelijks natuurlijke vijanden.

Bestuurder Jeroen Haan van de Unie van Waterschappen: “Ongeveer 3500 kilometer aan dijken beschermen Nederland tegen overstromingen: van de zee, grote rivieren, meren en plassen. Mede door het veranderende klimaat wordt de druk op onze dijken, zoals tijdens de recente hoogwaters, in de toekomst nog groter. Het voorkomen van graverij door muskus- en beverratten blijft daarom een belangrijke taak van de waterschappen.”

Minder vangsten
In 2023 werden in heel Nederland 51.043 muskusratten gevangen, een toename van 5 procent. Elders in Nederland namen de vangsten toe, door gericht populaties te bestrijden. Langs de grote rivieren tussen de grens en de zee, het werkgebied van Muskusrattenbeheer Rivierenland, lukt het om de instroom van muskusratten verder te beperken. Hier zet de daling van het aantal vangsten stevig door met 40 procent naar een totaal van 2.896 vangsten. Het aantal vangsten daalde het snelst bij Waterschap Rivierenland. Maar de daling zet ook door bij de waterschappen Rijn en IJssel, Vallei en Veluwe en Hollandse Delta.

Meer beverratten
Bij de beverrat lukt het al om ze terug te dringen naar de landsgrens. Nederland heeft geen eigen populatie beverratten meer. Ruim 95 procent van de vangsten vindt plaats direct langs de grens met Duitsland. Door enkele zachte winters en een minder goed georganiseerde bestrijding is de beverratpopulatie in Duitsland nog omvangrijk.

Het aantal beverratvangsten langs de grens steeg in het werkgebied van Muskusrattenbeheer Rivierenland met 182 procent: 855 vangsten in 2023. Veruit de meeste beverratten vangen we in de Duitse Kreis Kleve en de Achterhoek. Door de beverratten direct langs de grens te vangen, voorkomen we dat ze zich opnieuw over ons hele land verspreiden.

Samenwerking
De bijna 400 gespecialiseerde muskus- en beverratbestrijders van de waterschappen werken intensief samen. Zo was er in het najaar van 2023 een grote vangactie in de Krimpenerwaard. Ook van Muskusrattenbeheer Rivierenland hielpen collega’s in de Krimpenerwaard om muskusratten te vangen. Dit draagt bij aan het gezamenlijke doel om in 2034 geen (levensvatbare) populatie muskusratten meer te hebben in Nederland. Dat is het geval als er in het binnenland minder dan 500 muskusratten per jaar worden gevangen.

Biodiversiteit
Muskus- en beverratten vormen ook een bedreiging voor de biodiversiteit. De dieren staan daarom allebei op de Europese lijst van Invasieve soorten. Ze eten planten als riet en lisdodde weg. Daardoor verdringen ze inheemse diersoorten zoals de zwarte stern, de roerdomp en de kleine karekiet. Deze vogels leven in het riet, waar ook de muskus- en beverratten hun leefomgeving hebben.

Sinds de herintroductie groeit de beverpopulatie en verspreiden ze zich verder door Nederland. Bevers zijn beschermde dieren in heel Europa, dus ook in Nederland. Ze hebben voor- en nadelen voor waterkwaliteit en veiligheid. Zo verhogen bevers de biodiversiteit. Dit komt doordat ze water vasthouden met hun dammen. Helaas veroorzaken de bevers ook schade en brengen ze de waterveiligheid in gevaar door het graven van holen in dijken. Wanneer dit het geval is, grijpen de waterschappen in volgens vaste protocollen en door de provincie verleende ontheffingen. De waterschappen willen dat er landelijk beleid komt voor de bever aanpak.

Bron: het Kontakt