Artikel Kontakt: Collectie oude boerenwagens te zien in Alblasserdam tijdens Open Monumentendag

ALBLASSERDAM • Tijdens Open Monumentendag op zaterdag 11 september sleept Jan van Asperen uit Alblasserdam ongeveer 15 oude boerenwagens naar buiten.

“We hebben hier een unieke collectie staan, die ik zelf gerestaureerd en gemaakt heb en die ik graag wil laten zien”, vertelt de Alblasserdamse restaurateur. Uit liefhebberij heeft hij in de afgelopen 30 jaar 37 oude boerenwagens opgeknapt, gerestaureerd en deels nagemaakt.

“En als je dan bedenkt dat er nog maar ongeveer 70 oude boerenwagens zijn in Nederland, betekent dit dat ik ruim de helft daarvan onder handen genomen heb”, vertelt de 66-jarige Van Asperen.

De oude boerenwagens zijn gemiddeld 150 jaar oud. De oudste dateert van 1796 en de jongste heeft als bouwjaar 1915. Ze zijn oorspronkelijk afkomstig uit de Bommelerwaard, de Tielerwaard, het Land van Heusden en Altena, de Krimpenerwaard, Vijfheerenlanden en de Alblasserwaard.

Vruchtbare grond
“De mooiste zijn in het verleden gemaakt in de Alblasserwaard”, vertelt Jan. “Dat zeg ik niet omdat ik zelf uit deze regio kom, maar omdat het echt zo is. De grond is heel vruchtbaar en ondanks het feit dat het gebied 33 keer onder water is gelopen en er ook veel perioden van armoede zijn geweest, was de Alblasserwaard vroeger al heel welvarend. Dat zie je terug in de versieringen op de boerenwagens.”

Er waren in het verleden bloeiende rijtuigmakers, zoals Van Peet in Meerkerk en Van Steenis in Noordeloos. “Vanaf ongeveer 1500 moeten er duizenden rondgereden hebben in Nederland, maar daarvan zijn er niet veel bewaard gebleven.” Hij schat dat er nog ongeveer 70 zijn in Nederland. Zo af en toe wordt er nog eentje gevonden in een oude boerenschuur. “Maar meestal verkeren ze dan in een slechte kwaliteit.”

Veel geduld
Sommige oude boerenwagens heeft hij gekocht, andere heeft hij gekregen. Soms kreeg hij alleen enkele restanten van rijtuigen in handen. Door onderzoek kwam hij erachter hoe de wagen eruit gezien heeft en vervolgens bouwde hij het rijtuig zo precies mogelijk op. “Ik kan goed tekenen en beeldhouwen. Met veel geduld lukt het dan vaak om er iets moois van te maken”, vertelt Jan niet zonder trots.

“Niemand heeft er wat aan als ik ze alleen maar in de schuur laat staan. Het liefst zou ik ze ergens willen tentoonstellen, maar pogingen om dit voor elkaar te krijgen, zijn tot nu toe niet gelukt. Mogelijk biedt de Heerlijkheid Mariënwaerdt in Beesd over enige tijd gelegenheid voor een permanente expositie. Dat zou mooi zijn.”

Jan van Asperen laat de collectie graag zien tijdens Open Monumentendag. Vanaf 11.00 uur zijn bezoekers welkom aan de Oost-Kinderdijk 341 in Alblasserdam. De ingang van het terrein is onderaan de stoep van de Noordenstraat. Aan eind van de middag rijdt Jan de rijtuigen weer naar binnen.

Boek over boerenwagens
Op zijn website www.boerenwagens.nl staat een overzicht van de wagens die Jan van Asperen in bezit heeft of die hij opgeknapt heeft. Jan is daarnaast bezig met het schrijven van een boek over de oude boerenwagens in de rivierenstreek van Nederland. Het is de bedoeling dat dit boek in 2023 klaar is, wanneer de Alblasserdamse arresleeclub Glijen en Rijen haar 60-jarig jubileum viert. Dit boek schrijft Jan met de hulp van Barry Ouweneel van de Historische Vereniging West-Alblasserwaard.

“En als mensen nog informatie hebben over boerenwagens of onderdelen daarvan ergens opgeslagen hebben, houd ik me daarvoor natuurlijk aanbevolen. Het meeste is ontdekt of in te slechte staat om nog wat mee te kunnen doen, maar soms kom je waardevolle restanten tegen.” Jan is dan altijd bereikbaar via telefoonnummer 06-16405155.

Fotobijschrift: Jan van Asperen (links) en Arie den Boer van Glijen en Rijen bij Jan’s laatste restauratieproject: een boerenwagen uit 1857.

Bron: het Kontakt/Beeld: Bert Bons