Artikel Boerderij: Derogatie eindigt in 2025

Geen overwinning

Minister Henk Staghouwer zegt het bereikte compromis niet als een overwinning te beschouwen. Hij zegt zich er zeer van bewust te zijn dat het bereikte akkoord “grote impact zal hebben in de agrarische sector en voor individuele bedrijven en hun gezinnen, met name na afloop van deze derogatiebeschikking”. Dit komt bovenop eerdere forse ingrepen, aldus Staghouwer.

Zware onderhandelingen

Hij benadrukt dat er bij het aantreden van dit kabinet geen derogatie was en dat hij zware onderhandelingen heeft moeten voeren om nog een vorm van derogatie binnen te halen. “Nederland moet milieudoelen halen en we hebben niet laten zien dat we dat doen”, aldus de minister.

Transitievergoeding voor derogatiebedrijven

Staghouwer en zijn collega Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) hebben steeds gezegd dat derogatie “cruciaal” is voor het welslagen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Staghouwer zegt daarover dat om die reden nu een transitievergoeding voor de derogatiebedrijven wordt opgetuigd, om de gevolgen enigszins te verzachten. Het daarvoor uitgetrokken bedrag is gemiddeld ongeveer € 2.500 per jaar per bedrijf voor een periode van 3 jaar, afgaande op het aantal derogatiebedrijven in 2021. Het totale bedrag dat hiermee gemoeid is, is € 130 miljoen. Hoe die regeling er precies uit komt te zien, is nog niet duidelijk. De vergoeding wordt in overleg met de Europese Commissie opgesteld, zodat er geen discussie ontstaat over ongeoorloofde staatssteun, zei minister Henk Staghouwer op maandag 5 september.

Kunstmestvervangers

De minister is er niet in geslaagd akkoord te krijgen van de Europese Commissie op het gebruik van kunstmestvervangers. Volgens Staghouwer was de Europese Commissie daar niet voor te porren. “Daar zullen we een apart traject voor moeten bewandelen”, aldus de minister, die eerder dit jaar al in de vergadering van landbouwministers de inzet van kunstmestvervangers uit dierlijke mest op de agenda heeft gezet.

Sneller omslag maken

In een brief aan de Tweede Kamer stelt Staghouwer dat derogatiebedrijven nu veel sneller een omslag moeten maken, dan in het Nationaal Programma Landelijk Gebied is voorzien. Het NPLG is gericht op de terugdringing van de stikstofbelasting uit de landbouw, gecombineerd met de water- en klimaatopgaven.

De transitievergoeding is gekoppeld aan het areaal grasland van bedrijven. Daar is voor gekozen omdat bij grasland de waterkwaliteit het minst of niet achteruit gaat. Gebleken is dat de waterkwaliteit bij derogatiebedrijven over het algemeen binnen de Europese normen blijft. Het kabinet wil voorkomen dat grasland wordt omgezet. Er wordt gedacht aan een wettelijke verplichting voor een aandeel permanent grasland in het kader van de grondgebonden melkveehouderij.

Perspectievenbrief

Ondertussen heeft Staghouwer besloten de perspectievenbrief later aan de Tweede kamer te sturen. Hij wil wachten op het verslag van Johan Remkes over de gesprekken tussen kabinet en de sector. Remkes heeft aangekondigd dat hij daarin ook wat zal zeggen over de perspectieven voor de landbouw. Het lijkt de minister verstandig om eerst kennis te nemen van het stuk van Remkes, voordat hij zijn brief aan de Kamer stuurt. Het hangt van Remkes af of dat nog voor of na Prinsjesdag gebeurt.

Historie

De Nitraatrichtlijn is in 1991 van kracht geworden om de watervervuiling met nitraten uit agrarische bronnen te verminderen. Het doel was de bescherming van drinkwaterbronnen en de natuurlijke ecosystemen. De richtlijn was een reactie op de toenemende mestgift, vooral in de vorm van drijfmest, op agrarische gronden. Nederland besloot destijds zijn gehele grondgebied als kwetsbaar aan te wijzen, omdat land en water zo verweven zijn.

In december 2005 heeft de Europese Commissie aan Nederland de eerste derogatie gegund. De derogatie is daarna in 2010, 2014, 2018 en 2020 verlengd en vaak aan extra voorwaarden verbonden.

Bron: Boerderij