Artikel AD: Skelet Trijntje is met terugwerkende kracht een BN’er: ‘Een eer, maar ook terecht’

VIDEO | Geschiedenisliefhebbers smulden in 1997 van de ontdekking van een eeuwenoud skelet bij opgravingen in Hardinxveld-Giessendam. Maar anno 2020 is de vrouw, die Trijntje werd genoemd, pas écht populair: ze is toegevoegd aan de Canon van Nederland. ‘Nu leert heel het land haar kennen.’ 

Daar ligt ze, op de zolder van het kleine museum De Koperen Knop in Hardinxveld-Giessendam. Het wassen beeld, een reconstructie van Trijntje, toont tot in detail hoe de vrouw uit de steentijd eruit moet hebben gezien. Grijs haar, want met haar leeftijd van ongeveer vijftig was ze voor die tijd ongelofelijk oud. Een normaal vrouwenpostuur, niet te mager, want er was genoeg te eten. Bevers, vis, knollen, uien, wortels, het stond allemaal op haar menu.

Ze leefde ongeveer 7500 jaar geleden in een nederzetting met ongeveer 25 mensen. Waarschijnlijk waren ze alleen in de zomer in Hardinxveld, waar ze op de zonnige kant van een helling woonden, en trok de groep in de winter richting Brabant. Ze volgden daarbij de seizoenen en de natuur, die hen in voedsel moest voorzien. Ze leefden waarschijnlijk in hutten van stokken, riet en mogelijk ook huiden. Haar groep maakt verfijnde vuurstenen werktuigen, zoals schrapers, messen en pijlpunten.

Een hond, mogelijk een Vlaamse herder, was zo’n trouw metgezel dat hij bij Trijntje werd begraven. Natuurlijk was het leven in de steentijd zwaar, maar Trijntje had genoeg en werd liefdevol en met veel eerbied begraven, zeggen historici. Uit onderzoek blijkt dat ze zeker twee kinderen kreeg.

Prehistorie

De vondst van onder meer Trijntje bij archeologisch onderzoek in 1997, bevestigde voor eens en altijd dat er wel degelijk al mensen leefden in het rivierengebied van Nederland in de prehistorie. ,,Het zette de geschiedenis in een ander licht’’, herinnert Dick de Jong van museum De Koperen Knop die nauw betrokken was bij de opgravingen in zijn omgeving.

Dát we zoveel weten, komt omdat de vondsten eeuwenlang bijzonder goed bewaard zijn gebleven onder de grond. Trijntje was zelfs vrijwel intact, waardoor voor het wassen beeld haar lichaam zo goed kon worden gereconstrueerd. ,,Dat een graf wordt aangetroffen dat al honderden jaren niet is verstoord, dat is uniek in Nederland’’, zegt De Jong. De studente archeologie die in 1997 Trijntje minutieus beter zichtbaar maakte, raakte dan ook zeer geëmotioneerd toen ze besefte in welke staat het skelet verkeerde, herinnert hij zich.

Betuweroute

Trijntje en haar nederzetting werden alleen maar ontdekt, omdat de Betuweroute werd aangelegd. Voor die spoorlijn tussen Europoort en Duitsland er mocht komen, moest archeologisch onderzoek laten zien dat de werkzaamheden niets zouden verstoren. Bij een proefboring in Hardinxveld-Giessendam kwam al snel naar voren dat er nader onderzoek nodig was.

,,Er was zes weken tijd voor archeologisch onderzoek’’, zegt De Jong. ,,In een mum van tijd was er een enorme operatie op gang gezet. In twee grote putten, die weer onderverdeeld werden in sectoren, ging men te werk. Heel indrukwekkend om te zien.’’ Op tien meter diepte werden de eerste aanwijzingen voor vroegere bewoning gezien.

Nog meer

Het graf van Trijntje – ze werd zo genoemd omdat ze werd ontdekt door de aanleg van de spoorlijn – kwam naar boven, haar trouwe hond, een kano, resten van bewoning. Er is nog meer, weet De Jong, maar dat ligt nog altijd onder de grond. ,,Alleen het deel waar de spoorlijn kwam, is afgegraven. En dat is prima zo. Onder de grond blijft het het beste bewaard.’’

Dat wil niet zeggen dat hij niet nieuwsgierig is. Of met zijn vrouw, die directeur is van het museum, en andere vrijwilligers fantaseert over hoe het leven er in die tijd uit moet hebben gezien. ,,Ik denk dat er meerdere hutten waren, die in een kring om een stookplek stonden. Ja, zo zie ik dat voor me. Het moet er heel gemoedelijk en gemeenschappelijk aan toe zijn gegaan.’’

Toeristen

Al jaren komen schoolklassen uit de buurt naar de Koperen Knop om te leren over Trijntje. En toeristen vragen geregeld om de wandeling die het museum aanbiedt: van De Koperen Knop naar de vindplaats van Trijntje, in de polder. Maar deze week kwam er ook landelijke ‘erkenning’. Het Hardinxveldse skelet is opgenomen in de Canon van Nederland, waarin de vijftig belangrijkste gebeurtenissen en personen van de Nederlandse geschiedenis staan opgesomd.

Volgens de commissie die de Canon samenstelt biedt ze ‘uitzicht op de lange periode van jager-verzamelaars’. ,,Een eer, maar ook terecht’’, zegt De Jong. ,,Trijntje is het oudst opgegraven skelet van Nederland en heeft ons veel geleerd.’’ Hij hoopt natuurlijk op nog meer belangstelling voor de Hardinxveldse dame. ,,We bereiden ons erop voor dat nog veel meer mensen willen weten en zien wie Trijntje is.’’

Historisch op de kaart

Ook cultuurwethouder Jan Nederveen is blij met de plotselinge landelijke aandacht voor ‘onze Giessendamse Trijntje’. ,,Mooi om te zien dat zij nu met terugwerkende kracht een bekende Nederlander wordt.’’ Hij denkt dat door de Canon ook Hardinxveld ‘historisch gezien steviger op de kaart’ komt te staan. ,,Uit de Canon blijkt dat het ook toen hier goed wonen was en dat is gelukkig nog steeds zo.’’

Klik hier voor het filmpje.

Bron: AD Rivierenland/Beeld: Cor de Kock

Gerelateerde berichten

Back To Top
Lid worden