In de Koperen Knop vriest het de hele winter

Krijgen we dit jaar eindelijk weer een Molentocht? Giet it oan? Schaatsliefhebbers kunnen, ongeacht het weer, hun hart ophalen in het Hardinxveldse museum De Koperen Knop. Zaterdag opent daar de expositie Onder Nul.

Koek en zopie, klunen, een Molentochtstempel halen bij een stempelpost. Dit jaar haalt museum De Koperen Knop de schaatswinter gewoon naar binnen. ,,In deze regio leeft het schaatsen enorm’’, vertelt Dick de Jong, woordvoerder van het museum. ,,De Alblasserwaard, de Krimpenerwaard: dat zijn gebieden waar de schaatskoorts enorm hoog oploopt als het een beetje kouder wordt. Net als in Friesland natuurlijk. Verder zie je dat nergens zo erg als hier.’’

Koek en zopie, klunen, een Molentochtstempel halen bij een stempelpost. Dit jaar haalt museum De Koperen Knop de schaatswinter gewoon naar binnen. ,,In deze regio leeft het schaatsen enorm’’, vertelt Dick de Jong, woordvoerder van het museum. ,,De Alblasserwaard, de Krimpenerwaard: dat zijn gebieden waar de schaatskoorts enorm hoog oploopt als het een beetje kouder wordt. Net als in Friesland natuurlijk. Verder zie je dat nergens zo erg als hier.’’

De sfeer wordt ondersteund door foto’s van het oerhollandse schaatslandschap op de Giessen en tussen de molens. ,,In een ouderwetse ijzerwinkel vonden we van dat echte oranje schaatslint. Je weet wel, dat lint dat je aan oude houten schaatsen ziet zitten, waarmee je ze kunt vastknopen. Dat lint hebben we meegenomen en gebruiken we als kerstversiering.’’

Elfstedenkruisjes
Het museumcafé wordt aangekleed als een koek- en-zopietent, met erwtensoep en winterdranken. Voor de kinderen zijn er workshops en activiteiten als kerstkransen maken – met een schaats als middenstuk. ,,We hebben dertien jaar ervaring in dit museum. Dan leer je wel creatief denken’’, zegt De Jong trots.

Eigenlijk wilde hij spullen uit andere schaatsmusea lenen voor de expositie Onder Nul. Maar door een samenloop van omstandigheden lukte dat niet, zegt hij. ,,Het museum in Hindeloopen, het bekendste schaatsmuseum van Nederland, was bezig met verbouwen. Dat verliep niet zoals gepland en daardoor konden we daar niet terecht. Daarom deden we zelf een oproep om schaatsen bij ons in te leveren. En nu hebben we spullen in bruikleen gekregen, die we anders misschien gemist zouden hebben. Met behulp van de grootste club schaatsverzamelaars van Nederland, Poolster, kunnen we toch prachtige voorwerpen laten zien.’’

Zoals het speciale Elfstedenkruisje van Piet Kleine. Hij vergat tijdens de vijftiende Elfstedentocht in 1997 in Hindeloopen een stempel te halen, maar kreeg later toch een kruisje. En de schaatsen waarop de kleine prinses Wilhelmina schaatste. ,,Daarnaast hebben we de schaatsen waarop Evert van Benthem in 1985 de Elfstedentocht won. Pas bij de finish kwam hij erachter dat hij tientallen kilometers op een kapotte schaats had gereden.’’

Buiten staat de stempelpost van de Molentocht, zegt De Jong. ,,Die mochten we lenen, op één voorwaarde: als er weer een Molentocht komt, moet ‘ie terug.’’

Een ander Elfstedenkruisje komt van een gemeenteraadslid. ,,Hij vertelde ons: ik heb twee koninklijke onderscheidingen; één als raadslid en één kruisje. Welke speld je dan op op Koningsdag? Dat Elfstedenkruisje natuurlijk, dat heb ik echt zelf verdiend.’’

Totaal anders
Drie keer eerder hield het museum in Hardinxveld een expositie over schaatsen. Bij een eerdere tentoonstelling waren de schaatsen te zien waarop toenmalig prins Willem-Alexander de Elfstedentocht schaatste, onder de naam W.A. van Buren. Toch is het elke keer weer totaal anders, benadrukt De Jong. ,,Zeker nu we ook een nieuwe ploeg vrijwilligers hebben. Zij brengen ook direct een hele nieuwe kijk en frisse ideeën.’’

De geschiedenis van de schaats komt ook uitgebreid aan bod. ,,Het begon met schaatsen die gemaakt waren van dierenbotten. Daarna werd heel lang op houten schaatsen geschaatst. Toen de ijzeren schaats werd uitgevonden, ging het heel hard met de ontwikkeling’’, legt De Jong uit. De moderne schaats en het hypermoderne schaatspak zijn ook te bewonderen.

De expositie Onder Nul is vanaf zaterdag tot eind februari in museum De Koperen Knop te zien. Het museum is te vinden op de Binnendams 6 in Hardinxveld-Giessendam.

Bron: AD Rivierenland/Beeld: Cor de Kock