Artikel Kontakt: Anthonie Stip, vlinderambassadeur van Nederland

‘Vlinderambassadeur’ Anthonie Stip is projectleider bij De Vlinderstichting. Tijdens lezingen, workshops en op social media vertelt hij onvermoeibaar over kansen en bedreigingen voor de natuur, in het bijzonder voor zijn favorieten: vlinders en bijen.

Hoopvol
De in Nieuw-Lekkerland geboren en getogen natuurliefhebber was lange tijd actief voor de Natuur- en Vogelwacht ‘de Alblasserwaard’ en is pleitbezorger voor natuurinclusieve landbouw. Hij ziet in de natuur veel wat hem zorgen baart – zoals de opwarming van de aarde en het afnemend aantal vlinders – maar blijft hoopvol.

“Steeds meer mensen zien in dat het anders moet en gooien het over een andere boeg. Zij gaan anders werken, leven en recreëren. Dat zijn er misschien nog slechts een paar, maar die heb je wel nodig om anderen te inspireren. Zonder voorlopers heb je geen middengroep die op een dag mee gaat bewegen. Staar je niet teveel blind op dingen die mis gaan, want in veel gevallen kunnen we er wat aan doen. Je kunt vandaag de eerste stap zetten. Veranderingen hebben tijd nodig, we moeten wel vandaag beginnen.”

Bomen voor koelte
Het klimaat verandert. Je daaraan aanpassen, heeft alles te maken met zorgen voor gevarieerde natuur (biodiversiteit). Anthonie legt uit: “Het begint in je eigen tuin, die kun je omtoveren tot een plek waar allerlei soorten planten en dieren kunnen leven. Die zorgen ervoor dat je tuin klimaatbestendiger is. Bomen zorgen voor koelte bij hitte, groen zorgt ervoor dat regen de grond in gaat, in plaats van dat het riool overstroomt, of je kelder volloopt. De aanwezigheid van groen zorgt er verder voor dat de bodem minder snel uitdroogt.”

Anderen inspireren
Anthonie laat zich niet ontmoedigen door de grote groep mensen die zich van de klimaatverandering nog weinig aantrekken. “Je moet niet veronachtzamen wat één individu kan betekenen. Door anderen te inspireren met je keuzes kun je veel in gang zetten. Ik geef lezingen en workshops, daar kan ik vertellen: zo kan het. Maar ook via sociale media kunnen acties van één individu wereldwijd gevolgen hebben.”

Veengrond
In het veenweidegebied van onze regio is de oxidatie van veen een belangrijk thema. “Zodra je gaat ontwateren, oxideert het veen. Daarbij komt CO2 vrij. In deze regio leven veel planten en dieren die een binding hebben met moeras, slootkanten en blauwgraslanden. Die zullen alleen in stand blijven als je het landschap nat houdt. Dus ontwikkelingen op het gebied van klimaatadaptatie zullen hand in hand gaan met maatregelen waar de natuur van profiteert.”

Keerzijde van maximalisatie
Als projectleider bij de Vlinderstichting werkt Anthonie op het snijvlak van natuur en landbouw. “We moeten zoeken naar een manier van boeren die past bij het landschap. Dat zijn we de afgelopen decennia een beetje uit het oog verloren. Dat zeg ik niet om iemand de schuld te geven. We hebben na WO II een systeem van voedselproductie ontwikkeld dat gericht is op maximalisatie. Dat gaat steeds meer ten koste van andere waarden. Die keerzijde komen we steeds meer tegen. Bodemdaling is een voorbeeld.”

“Ook vermindering van biodiversiteit is een gevolg. Waarom dat laatste erg is? Omdat het de veerkracht uit onze landschappen haalt.”

Blokkentoren
“Je kunt zeggen: we kunnen prima met een paar soorten minder. Het probleem is alleen: we hebben maar één aardbol, maar één Alblasserwaard. We weten niet wanneer we op het punt zijn dat het verdwijnen van soorten voor onszelf nadelige gevolgen zal hebben. In een ecosystemen zijn planten, dieren en mensen van elkaar afhankelijk. Als je in een toren blokken weghaalt, stort een keer de boel in. We weten niet wanneer dat is. Dat vind ik best een risico.”

Zonder oordeel
Iedereen kan iets doen, daar is Anthonie van overtuigd. “Ik hou wel eens een verhaal voor boeren. Dan zeg ik: jullie kunnen veel inpassen. Ik laat zien dat ik in mogelijkheden denk en vertel over mijn tuintje met planten waar insecten van profiteren. Na afloop komen ze naar me toe en zeggen: dat was inspirerend. Je legt keuzes uit zonder een oordeel. Dat zet mensen aan het denken; ik heb ook nog wel een hoek of perceel waar ik dat kan doen.”

Goed voorbeeld
Ook gemeenten kunnen veel. “Gefaseerd maaien bijvoorbeeld: laat om de paar honderd meter een stuk staan, daar kunnen beestjes leven. Als overheid kun je het goede voorbeeld geven, dan inspireer je inwoners om ook stappen te zetten.”

Het klimaat verandert: de mens moet zich aanpassen. Hoe doen we dat in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden (AV)? De serie ‘klimaatadaptatie in de polder’ laat koplopers aan het woord, mensen die al stappen zetten op weg naar een andere manier van leven en/of ondernemen. Van het plaatsen van een regenton tot verhogen van het waterpeil, van minder vlees eten tot zonnepanelen op je stal. Onze regio is op weg. Kan de AV een voorbeeldfunctie krijgen?