Wereldwijd natuuralarm geldt ook voor onze regio, in de Biesbosch is het alle hens aan dek

De biodiversiteit loopt in angstwekkend tempo terug, zo signaleert een internationale VN-commissie. Het dreigende verdwijnen van plant- en diersoorten is niet alleen een ver-van-mijn-bedshow in het Amazonegebied of op de savanne. Ook letterlijk dicht bij huis hebben veel vogels, insecten en andere dieren het soms loodzwaar. ‘We moeten ook zelf veel meer doen.’ In gesprek met drie kenners.

Boswachter Thomas van der Es van de Biesbosch weet als geen ander hoe het ervoor staat met de biodiversiteit in deze regio. Dagelijks bevindt hij zich voor zijn werk middenin de natuur, vaak met zijn camera, waar hij als eerste veranderingen ziet.

Van der Es is aanspreekpunt als het aankomt op verduurzaming. Volgens de boswachter wordt er in de Biesbosch op dit moment al een hoop gedaan om de natuurlijke omgeving te bevorderen. ,,Projecten van Ruimte voor de Rivier zorgden ervoor dat er opeens meer ruimte kwam voor biodiversiteit in het gebied’’, zegt hij. ,,Voorheen bestonden deze gebieden uit veengrond. Door de komst van het water hebben dieren meer mogelijkheden.’’

Maar ook Van der Es ziet dat er nog veel te verbeteren valt. Hij onderschrijft de uitkomsten van het rapport van de VN-commissie daarom. ,,Het aantal dieren en planten loopt terug, met name de insecten’’, ziet hij. De Biesbosch werkt aan een plan om de biodiversiteit de komende jaren te laten toenemen, zegt hij.

Opgave
,,Maar laten we beginnen met het in stand houden van de insecten en dieren die er nu nog zijn. Dat alleen is al een opgave op zich.’’

In de Biesbosch is het alle hens aan dek om dat voor elkaar te krijgen, vooral voor de insecten. Want zonder insecten krijgen ook de andere dieren in deze regio het moeilijk. ,,We proberen met de aanplant van inheemse kruiden, bloemen en bomen de insectenpopulatie te helpen.’’

Van der Es werd op zijn 21ste de ‘jongste boswachter ooit’ in de Biesbosch. Twee jaar geleden verscheen het boek De nieuwe Biesbosch van zijn hand. De boswachter houdt ook lezingen over het natuurgebied en de veranderingen die de Biesbosch doormaakt.

‘Tijd van afwachten is voorbij’
Het is tijd om te stoppen met wijzen naar natuurorganisaties. Iedereen moet zelf de handen uit de mouwen steken. Dat vindt Rolia Wiggelinkhuijsen van stichting BlauwZaam uit Hei- en Boeicop. ,,We moeten met zijn allen verantwoordelijkheid nemen. Niet meer naar anderen blijven wijzen om dit klusje op te knappen.’

Stichting BlauwZaam, die zich in deze regio inzet voor verduurzaming, werkt nauw samen met verschillende instanties om onder meer de biodiversiteit te behouden. ,,Wij zijn al bezig met de verduurzaming van de bermen. Meer groen en meer bloemen langs de wegen.”

Bijen
De bloemen zijn er onder meer voor de bijen, die het zwaar hebben de laatste jaren. Ook bij verschillende gemeenten in deze regio en het Waterschap Rivierenland wordt daarom werk gemaakt van fleurige bermen om de bijen en insecten te ondersteunen.

Maar de organisaties kunnen nog zoveel meer doen. ,,Er moet meer gebeuren’’, zegt Wiggelinkhuijsen. Wat haar betreft is het tijd dat mensen zelf gaan nadenken over hetgeen zij kunnen doen. ,,De tijd van afwachten is voorbij. Stop met de bestrating van de achtertuin en zorg voor een grasveld en bloemen.”

Het kan in deze omgeving stukken beter, vindt ze. ,,Mede door het grote aantal weilanden die in gebruik zijn door agrariërs. Om de biodiversiteit te behouden moeten we meer bloemenvelden creëren. Of de overstap maken naar biologisch boeren.’’

,,Actie is noodzakelijk, want uiteindelijk gaat het ook ons aan’’, zegt ze. ,,Veel mensen weten dat niet, maar onze appel- en perenbomen hebben insecten nodig.”

‘Veel minder vlinders in de tuin’
Bij boerderij Noorderlicht in Noordeloos doen ze zoveel mogelijk om het gewassen en dieren makkelijk te maken. Er staat een weiland vol met verschillende kruiden, boterbloemen en koolzaad. Struiken voor de vogels en de bijen.

En er zijn weilanden die niet worden gemaaid voor 15 juni, de bekende grens waarmee kan worden voorkomen dat de eieren van vogels kapot gaan.

Kunstmest
Maria Inckmann-van Gaalen doet het met liefde. ,,Maar in de omgeving van de Alblasserwaard zijn er nog steeds boeren die het niet lijkt te interesseren. Zij strooien nog steeds met kunstmest.’’ Lastig te begrijpen, vindt ze. ,,Wij laten immers heel goed zien dat het ook best anders kan.’’

Niet alleen hun weilanden zijn verantwoord ingericht, ook de tuin bij het huis van de familie staat vol vlinderstruiken en bloemen. Ondanks alle moeite ziet ook Inckmann-van Gaalen in haar eigen achtertuin dat de natuur het heel moeilijk heeft. ,,Afgelopen jaar zagen we minder vlinders in de tuin rondvliegen. Dat kan ook te maken hebben met de warme en droge zomer.”

Ook vanuit boerderij Noorderlicht wordt opgeroepen om zelf meer te doen voor de natuur. Bijvoorbeeld door de tuin te vergroenen: tegels eruit, groen erin. Maar dat is nog niet genoeg. Wat Inckmann-van Gaalen betreft gaat het niet alleen om de natuur. ,,Het moet verder gaan dan de tuin vergroenen. Iedereen moet op zijn eigen plekje doen wat hij of zij kan.’’

Denk niet dat je niets kunt doen. Er is altijd iets. ,,Kijk bijvoorbeeld ook naar wat je eet of waar je kleding koopt. Uiteindelijk heeft het namelijk allemaal met elkaar te maken.”

Bron: AD Rivierenland/Beeld: Cor de Kock