Op de koffie bij | De Punt in Arkel

Op de koffie bij Natuurtuin De Punt (De wereld in je achtertuin) Schotdeuren 52 te Arkel.

Hoewel we Kees en Wilma al jaren binnen en buiten Den Hâneker ontmoeten, zijn wij nu benieuwd naar het verhaal achter Natuurtuin De Punt. Het wooncomplex bestaat uit diverse eenheden, het is even zoeken naar de ingang van de wereldwinkel, maar gelukkig ziet Wilma ons aankomen en loodst ons via een lange gang naar hun woongebied. We zien veel hout, veel ramen, overal planten , handgemaakte voorwerpen en direct uitzicht op de groene tuin met struiken, bomen, geen tegels en honderden wilde krokussen . Staartmezen vliegen af en aan naar de zaadbollen. Het heeft gevroren maar de zon schijnt en Wilma stelt voor om het interview bij de paddenpoel af te nemen. En warempel voor het tuinhuisje, uit de wind en in de zon is het heerlijk vertoeven met kopjes koffie/thee en lekkere koeken.

Historie

Kees en Wilma woonden begin jaren 80 in een rijtjeshuis in Arkel, waren beide werkzaam in het onderwijs en actief in de Vredesbeweging. Iemand uit die club vertelde enthousiast over zijn moestuin en dat leek hen ook wel wat, maar waar dan? De brugwachters hadden bij de brug hun moestuinen, waar ze tussen het draaien van de brug door werkten. Daar lag nog een stuk  braak,  omzoomd met wilgen. Hier droogde en herstelde de laatste beroepsvisser zijn netten. Daar begonnen zij met een moestuin. Al snel werd alle vrije tijd hier doorgebracht, met moestuinieren, picknicken en spelen met hun jonge kinderen. Kees en Wilma werkten in 1994 een vergroeningsplan voor de Punt uit toen de provincie de brugwachterstuinen ging afstoten en de nieuw opgerichte Stichting kon met behulp van gemeente Giessenlanden de plek kopen. Het Natuurtuin avontuur kon beginnen. Bovendien kwam het huis voor aan de dijk vrij. In 1999 konden zij dit pand kopen. Het  was vervallen, maar het low budget en stap voor stap duurzaam opknappen ging van start.

Met de nodige ervaring in Wereldwinkel Gorinchem, wilde Wilma graag samen met de interkerkelijke werkgroep o.l.v. Hilly Küpers een Wereldwinkel in Arkel openen.
Het werd een succes. De Kerstpakketten gingen zelfs naar de Nederlandse Bank. Met inmiddels 15 vrijwilligers breidde de winkel uit en moest er verhuisd worden. Minister Rogier van Boxtel verrichtte de opening.
In de winkel zijn biologische en fairtrade producten, alsmede zaden van de  Bolster en Prachtlint en een zaadmengsel van hun wilde bloemen te koop. Biologische tuinaarde en potaarde van Biokultura verkopen ze eveneens. In de zomer kun je  een veldboeket uit de tuin bestellen. Op een festival kwamen zij in contact met de firma Odin, die wekelijks een tas met biologische groente en fruit aanbood met recepten en informatie van telers e.d. Het begin van de abonnementen: de dominee  nam het eerste abonnement. Het liep op tot wel 100 abonnementen per week! Nu kunnen de mensen op meer plekken hun biologische boodschappen kopen en is de wereldwinkel kleiner geworden.  Odin is een digitale biologische supermarkt. De klanten stellen zelf hun bestelling samen en de wereldwinkel is officieel Afhaal-Punt op woensdag.

Intussen had Wilma een sabbatical genomen en bleef Kees half in het onderwijs en half in de Punt werkzaam. Wilma besloot niet meer terug te gaan naar het onderwijs en zich geheel aan de verdere ontwikkeling van De Punt te wijden. De Punt kreeg een regiofunctie en stond bol van de activiteiten. Exposities van kunstenaars uit binnen- en buitenland, cursussen schilderen, fotograferen, yoga, meditatie les, Fairtrade modeshows, muziek in de tuin, Planten- en stekjesdag, Fietsvierdaags , djembé lessen van  Alpha Camara, een beroemdheid in Guinee.
De Punt heeft zowel landelijk als regionaal veel contacten met boeren, wetenschappers en burgerinitiatieven om samen te zoeken naar transitie van de landbouw en het voedselsysteem. Ze zijn bekend op de bijeenkomsten  van Stadslandbouw, Groene Boeren,  Voedselbos, Herenboeren, Voedsel-Anders en Caring Farmers.

De Natuurtuin

De tuin bestaat uit bosjes, bomen, een paddenpoel en overal inheemse wilde bloemen en tuinhuisjes, stoelen en bankjes verspreid over de tuin. Via de winkel ben je welkom voor een kopje koffie/thee , glas eigen perensap. Je kunt in de tuin je eigen boterham opeten, een boek lezen, mijmeren, met iemand afspreken en bij slecht weer in het huiskamer café achter de winkel plaatsnemen. De opbrengst van de plantjes en stekken uit de Natuurtuin gaan naar de Stichting Nimba (een school voor gehandicapte kinderen) in Guinee.

Verdere activiteiten

Boomgaard Onderweg

In 2019 kwam van de gemeente Molenlanden de vraag of zij de verwaarloosde productieboomgaard aan de Onderweg naar natuur met grotere biodiversiteit konden veranderen. Inmiddels is met de gemeente een beheersovereenkomst gesloten en Kees is coördinator van de Boomgaard Onderweg . Ook hier kwamen enthousiaste vrijwilligers op af en samen met NL Doet gingen ze aan de slag. Behalve nieuwe fruitbomen is er een grote variatie aan bomen, bosjes, bessenstruiken, kruidige gewassen, wilde bloemen enz. De bloemen worden verwerkt in veldboeketten.
Ze laten sap van hun eigen appels en peren persen. Elke zaterdag het hele jaar door gaan vrijwilligers die hun passie delen aan het werk in de boomgaard. Ze drinken samen koffie , lunchen met elkaar en hebben soms fijne gesprekken. Dit ging net als in de winkel ook in Coronatijd onverminderd door. Op die zaterdagen kun je de boomgaard van 10.00 tot 13.00 bezoeken om te zien wat er zoal gebeurt, of mee te helpen. Voor 25 euro per jaar ben je vriend van de Boomgaard Onderweg en mag je in het najaar je eigen fruit en bessen plukken.

Herenboeren Gorkum

In 2024 is de Coöperatie Herenboeren Gorinchem opgericht, waarvan Wilma secretaris is. Hoe gaat dat in zijn werk? 500 personen storten een bepaalde som geld en zijn dan mede-eigenaar van de Coöperatie. Een professionele boer met personeel runt de boerderij en elke mede-eigenaar komt elke week een krat met groente, fruit e.d. ophalen. Gezamenlijk houden zij het geheel in stand. Het aantal Herenboeren is inmiddels gestegen tot 22 stuks, hetgeen past in de trend “waar komt mijn eten vandaan ” en levert bovendien weer verbinding tussen mensen op. Nu is het nog zoeken naar een geschikte locatie.

De omgeving helpen vergroenen

In overleg met Waterschap, Provincie of Gemeente planten zij overal inheemse bomen en bosjes zowel bij boeren als particulieren of op industrieterreinen, zoals Rietveldse kade en Vlietskade.

Tenslotte

Intussen zijn zij ervaringsdeskundigen op het gebied van duurzaam en ecologisch bouwen en houden regelmatig open-huis met hun woning, waarvoor vooral bij de jonge generatie belangstelling is. Zie hun website voor uitgebreide informatie. Dit alles doen Wilma en Kees op vrijwillige basis zodat zij de onafhankelijk, die voor hen zo essentieel is, kunnen behouden. En hopen ze op deze manier hun steentje bij te dragen en als het mogelijk is anderen te inspireren. Dank voor jullie hartelijke ontvangst en openhartige levensverhaal van Natuurtuin De Punt (De wereld in je achtertuin).

Tot ziens op De Punt en voor nog veel meer informatie www.depuntarkel.nl

Marjan van de Graaf en Willy Strube
Werkgroep Recreatie en Toerisme, Den Hâneker