In de supermarkt kun je nu melk van Tineke 178 of één van haar collega’s kopen

Nieuw in de supermarkt: melk direct van de koe. Hoe een anoniem product een exclusief imago krijgt.

De regen drupt, een koe loeit en boer Matthijs Baan heeft zijn netste overhemd aangetrokken. De schuur van zijn melkveehouderij in Molenaarsgraaf (Zuid-Holland) vult zich met familie, vrienden en dorpsgenoten. Ze hebben wijn en bloemen voor hem meegenomen, want Baan heeft iets te vieren: zijn melk, genaamd Elkemelk, is nu te koop bij Albert Heijn.

Elke supermarkt verkoopt melk, maar Elkemelk bestond nog niet. De melk in het zuivelschap is een anoniem wit bulkproduct: op de boerderij zat het een dag of drie opgeslagen in de tank (met melk van alle koeien), daarna ging het per vrachtwagen (met melk van meerdere boeren) naar de fabriek die alles mengt en over literpakken verdeelt. Niemand die nog weet wat nu de melk was die Tineke 178 gaf, toen ze zich op 14 juni om 21.01 uur door de robot liet melken. Laat staan dat iemand het proeft.

Is dat erg? Ergens wel, vond Matthijs Baan. Consumenten, vermoedde hij, vinden duurzaamheid, traceerbaarheid en transparantie in de voedselketen steeds belangrijker. Vooral de hoogopgeleide stedeling is volgens hem gevoelig voor een goed verhaal bij het dagelijks voedsel. Dus bedacht Baan Elkemelk: de melk van elk van zijn koeien wordt apart gebotteld. Dat gebeurt op de boerderij zelf, binnen tien minuten na het melken, zodat er niets van de versheid en de koe-specifieke smaak verloren gaat.

Opvallende trend
Het kostte Baan een halfjaar om een bouwer te vinden voor de nog niet bestaande melkmachine die hij nodig had. Vervolgens toonde Albert Heijn interesse in de melk. De supermarkt dacht aan een proef van negen weken in negen winkels, Baan stelde voor: 9 maanden in 900 winkels. Sinds afgelopen week staat de melk (1,39 euro voor een fles van 800 cc) in de winkel.

Elkemelk past in een opvallende trend, zegt onderzoeker Jan Willem van der Schans van Wageningen University: anonieme voedingsmiddelen krijgen een exclusief imago door ze te presenteren als een niche. “Je hebt ook microbrouwerijen, en je kunt vlees kopen van individuele dieren. De melk van Baan is als wijn, met een eigen verhaal. Dat is de toekomst van onze voedselproductie.”

Dat heel gewone melk ook prima te verkopen is als speciaalproduct, zo zou de woordvoerster van Albert Heijn het niet zeggen. “Wij stimuleren ondernemerschap en willen vernieuwende producten ontdekken. Soms bieden wij ondernemers de mogelijkheid om met hun product in het schap van Albert Heijn terecht te komen. Dat is dus het geval met de melk van Matthijs Baan. Wij ondersteunen dit sympathieke initiatief.” Overigens verkoopt de supermarkt ook al MijnMelk, afkomstig van de koeien van één specifieke bioboer.

Smaakprofielen
Baan, die niet biologisch werkt, gaat dus nóg een stap verder met zijn melk-per-koe. Maar: wie na het proeven fan is geworden van de melk van Tineke 178, kan daar de volgende keer vergeefs naar zoeken, want Baan verdeelt de flessen willekeurig over de AH-filialen. “Maar op ieder etiket vermeld ik een smaakprofiel. Er zijn twaalf verschillende. Als je niet de melk van dezelfde koe vindt, vind je wel eenzelfde smaak.”

Om de eerste levering te vieren, heeft boer Baan de burgemeester van Molenlanden uitgenodigd en een wethouder uit Rotterdam. Ze prijzen zijn ondernemingszin en de brug die hij slaat tussen stad en platteland. Baan: “Dit is melk van verbinding, tussen boer en burger. De melk van Nederlandse boeren hoort bij de wereldtop in kwaliteit en duurzaamheid. Toch is de waardering bij consumenten niet erg hoog. Dat ligt ook aan de agrarische sector zelf: we kunnen ons positiever profileren. Dat is mijn doel. Ik wil met mijn melk niet alleen geld verdienen, maar ook waardering.”

Bron: Trouw