Historie van Den Hâneker

Den Hâneker bestaat sinds 1994 en is hiermee de oudste natuur- en landschapsvereniging van Nederland. Den Hâneker zet zich in voor het behoud van de natuur in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Leden zijn “boeren, burgers en buitenlui”.

In de jaren tachtig kwam er een groepje agrariërs regelmatig bij elkaar om over allerlei zaken met elkaar van gedachten te wisselen. De ene ontwikkeling in de sector was nog maar nauwelijks verwerkt of de volgende was er al weer.

Men stelde elkaar vragen. Nodigde sprekers uit. Legde internationale contacten. Had uitwisselingen met agrariërs uit Midden-Amerika en Colombia. Organiseerde elk jaar rond de wereldvoedseldag een bijeenkomst met bijzondere gasten en met bijzondere maaltijden. Leidraad voor de groep was: mondiaal denken en lokaal handelen.

Begin jaren negentig was de overheid bezig met een plan om het gebied van de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden in te delen in delen met een speciale bestemming. Ook dit was natuurlijk een belangrijk discussiepunt. Men stelde zich de vraag, of de regio dit niet veel beter zelf kon bepalen. Dus: overheid geef ons uw uitgangspunten en wij maken een indeling. Met deze gedachte werd contact opgenomen met “Den Haag”. Op het voorstel werd positief gereageerd en om dit idee verder uit te werken werd de agrarische natuur- en landschapsvereniging Den Hâneker opgericht. Heel veel agrariërs sloten zich aan. Voormannen waren o.a. Teunis Jacob Slob, Max van Tilburg, Frits Kool en Ad van Rees. Met toenmalig minister van Landbouw en Visserij van Aartsen werd een convenant afgesloten voor de uitvoering van het plan.

Persoonlijk vond ik ‘Den Hâneker’ vanaf de start een bruisend geheel. Men was niet bang voor nieuwe ideeën, maar ondertussen was de vereniging een verbindende factor op het platteland.
– Max van Tilburg

De jaren hierna begon Den Hâneker zich verder te ontwikkelen. Ook andere thema’s werden opgepakt. Ook burgers werden erbij betrokken. De vereniging groeide naar meer dan 1000 leden. Er ontstonden verschillende werkgroepen, die met een bepaald thema aan de slag gingen. Zo werd naast het agrarisch natuur- en landschapsbeheer het plattelandstoerisme opgepakt, streekproducten, educatie, landbouw & zorg, energie en de werkgroep waar het allemaal mee is begonnen de WAV.

Wat waar was…

Tijdens het lustrum van Den Hâneker – op 13 september 2019 – sprak Herman Wijffels over de ‘Verduurzaming van de samenleving’. Hiermee boeide hij de toehoorders van begin tot eind. Met 77,5 jaar ervaring, een scherp actueel wereldbeeld en een gerichte blik op de toekomst van de samenleving en Den Hâneker bood Wijffels een duurzaamheidsspiegel aan zijn publiek. ‘We moeten onze economie transformeren naar een methode die beter past in de werkelijke aard van de werkelijkheid waarin we leven’, was één van zijn gevleugelde quotes.

EIGEN VERANTWOORDELIJKHEID

Wijffels gaf aan dat Den Hâneker van vroeger uit in gaat tegen dat wat gangbaar was en dat wij meer leven vanuit het statement ‘we zijn zelf verantwoordelijk voor dit gebied’. In het kader van duurzaamheid moeten oplossingen hands-on en regionaal worden gevonden. Wat waar was in de afgelopen eeuwen lijkt nu niet langer te kunnen. Denk bijvoorbeeld aan het kapitalistische systeem dat de basis is voor onze economie, maar daar zit een omkering aan te komen.

CIRCULAIRE ECONOMIE

Wat nu moet gebeuren is het creëren van een nieuwe energiehuishouding, circulaire economie en een houdbaar landbouw- en voedselsysteem. We wroeten nog steeds in de aardkost en halen daar onze energie uit. We putten die bronnen uit en verpesten de atmosfeer. We zouden ons meer moeten richten op wind- en zonne-energie. Het watersysteem zal zich onder invloed van verdroging meer moeten gaan richten op het vasthouden van water in de bodem en globalisering heeft zijn langste tijd gehad.

Wijffels wijst op het effect dat niet iedereen in een globaliserende economie mee kan doen en afhaakt. ‘Mensen komen in opstand’. We moeten ons meer richten op de gezondheid van ons landbouwsysteem, niet op het produceren van veel en goedkoop voedsel.

Steeds vaker weten we van steeds meer, steeds minder
– Herman Wijffels

Uiteindelijk moeten we terug naar die kringlooplandbouw en moeten we onze economie transformeren naar een methode die past in de werkelijke aard van de werkelijkheid waarin we leven. Wijffels spoort de vereniging aan door te gaan met waar het mee bezig is. ‘Wees trots op het resultaat’.

KORTE KETENS

Door daar direct aan toe te voegen dat er nieuwe contexten ontstaan die vragen om actie. ‘Bemoei je met de stad want de landbouw heeft zich de laatste jaren los van de stedelijke omgeving ontwikkeld’. Mensen in de stad zijn zich steeds meer bewust van het effect van hun handelen en zijn bereid te betalen voor producten en diensten die hun levenskwaliteit verbeteren. Dat is echt aan het veranderen. Volgens Wijffels hadden onze oprichters een vooruitziende blik en dat heeft goed uitgewerkt. Zijn tip: “Trek het door, ontwikkel het verder. Ga voor integratie, inclusiviteit en kwaliteit van het gebied. Leer van elkaar. Want de nieuwe kennis wordt door boeren zelf gevormd”.