De Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland (NMZH) BLOG: Laat ze meedoen, jongere generaties willen wél

In het hele land en ook binnen het Zuid-Hollandse netwerk van 250 bij de NMZH aangesloten natuur- en milieuorganisaties wordt het steeds lastiger om voldoende vrijwilligers en bestuursleden te vinden. De gemiddelde leeftijd stijgt, het aantal actieve betrokkenen daalt. Acties worden moeilijker te organiseren, bestuursfuncties blijven vacant en de continuïteit van initiatieven staat onder druk. Tegelijkertijd groeit de maatschappelijke urgentie: klimaatverandering, verlies aan biodiversiteit en de druk op de leefomgeving vragen juist nu om betrokkenheid, inzet en lokaal eigenaarschap.

Jongeren voelen die urgentie wél. Onder hen is een brede betrokkenheid zichtbaar bij thema’s als klimaat, leefomgeving, gezondheid en rechtvaardigheid. Ze willen verschil maken – maar dan op hun manier. De klassieke opzet van vrijwilligerswerk sluit daar vaak niet meer op aan. Jongeren zoeken flexibiliteit, duidelijke taken, concrete impact en een organisatie waarin ze zich herkennen. Vaste vergaderstructuren of vage rollen zijn voor velen een afhaakmoment. De oplossing ligt niet in werven alleen, maar in het anders organiseren van betrokkenheid. Elders in het land zijn al succesvolle voorbeelden te vinden. Jongeren sluiten aan bij kortlopende projecten, campagnes, participeren in juridische procedures, ondersteunen monitoring of helpen bij buurtacties. Ze stappen in als het werk overzichtelijk is, maatschappelijk relevant én goed te combineren met hun leven. Projecten die natuur verbinden met klimaatadaptatie, voedsel, gezondheid of sociale samenhang spreken aan, zeker als er ruimte is om te leren, verantwoordelijkheid te nemen en zelf initiatief te tonen.

Ook samenwerking met onderwijsinstellingen en maatschappelijke diensttijd (MDT) opent de deur naar jonge betrokkenen. Wie via school of stage kennismaakt met het werk van natuur- en milieuorganisaties, ontdekt vaak een blijvende motivatie. Goed begeleid kunnen deze jongeren uitgroeien tot betrokken vrijwilligers en toekomstig bestuur. Daarnaast speelt uitstraling een rol: jongeren herkennen zich niet altijd in het beeld van de traditionele natuurvereniging. Organisaties die investeren in frisse communicatie, eigentijdse visuele stijl en ruimte geven aan jonge stemmen, trekken gemakkelijker nieuwe gezichten aan. Vergrijzing raakt overigens niet alleen de organisatiekracht, maar ook de financiering. Veel lokale en regionale groepen zijn mede afhankelijk van de geefbereidheid van hun achterban. En die geefbereidheid verandert: jongere generaties geven vaker aan doelen die maatschappelijk urgent én herkenbaar zijn. Door jongeren actief te betrekken, neemt niet alleen het draagvlak toe, maar ook de kans dat mensen zich duurzaam verbinden – als vrijwilliger én als donateur.

De NMZH onderzoekt ook hoe we jongeren beter kunnen betrekken bij ons werk en bij dat van onze aangesloten partners. Dit willen we gaan doen doormiddel van het aanbieden van diverse trainingen, zoals de succesvolle training Energieboswachters. Ook hebben we de wens om jongeren aan ons te binden met samenwerkingsprojecten en doormiddel van zichtbaarheid van goede voorbeelden. Hiermee zorgen we voor een lerend netwerk waarin ervaringen en aanpakken breed gedeeld kunnen worden.

Meer jongeren betrekken is geen eenmalig project, maar een noodzakelijke ontwikkeling. Alleen als we mee blijven bewegen met maatschappelijke veranderingen, kunnen we de zorg voor natuur, landschap en leefomgeving ook in de toekomst blijven dragen. De kennis en ervaring van oudere generaties blijft daarbij onmisbaar – juist in de overdracht aan de volgende.

Ben of ken jij zo’n jongere die zich betrokken voelt en het verschil wil maken? Of worstelt jouw organisatie hier ook mee? Neem dan contact met ons op, dan kunnen we kijken op welke manier we hier samen verder in kunnen komen.

Bron en beeld: Alex Ouwehand, Directeur Milieufederatie.nl