ALBLASSERWAARD • 750 jaar droge voeten: daar kun je best een feest voor vieren. Alblasserwaard…
Artikel RTV Rijnmond: Kees en Maria zoeken opvolger voor hun biodynamische paradijsje maar dat is nog niet makkelijk
Het grasveld staat vol met paardenbloemen, kamille en andere kruiden. De oerkoeien met hoorns drentelen door de wei. Het is een uitzonderlijk idyllisch geheel in de Alblasserwaard. Kees (60) en Maria (62) van Gaalen zijn jaren geleden een biodynamische kaasboerderij in Noordeloos gestart. Hier gaat het niet om op een hoge productie, maar om de natuur. Nu ze allebei ouder worden zoeken ze naar een opvolger, want “de geest wordt steeds jonger maar het lichaam niet.”
Als je het erf net buiten Noordeloos opwandelt over een bruggetje, verschijnt na een tijdje de boerderij tussen de bomen en planten. Een gebouw in organische stijl, dat uit een sprookjesboek lijkt te komen. De boerderij is in organische stijl gebouwd met veel hout en er is geen rechte hoek in te bekennen. Zeker geen duizend-in-een dozijn gebouw. Dat zijn de eigenaren Maria en Kees ook niet. Ze werken met passie voor natuur en mensen om hun heen. Stagiaires uit de hele wereld komen helpen op de opvallende boerderij.
Maria is in de wei te vinden en plukt een bloemetje uit het gras. “Eet het maar op! Het is goed voor je maag “, zegt ze. Dat is ook precies de manier waarop ze omgaan met hun koeien. Een dieet van graskruiden moet er voor zorgen dat de koeien gezond blijven. De zeventig Blaarkopkoeien zijn zoveel mogelijk buiten. Anders dan in de reguliere veehouderij hebben ze allemaal hun hoorns nog. In Nederland worden elk jaar 700.000 kalveren geboren en deze worden bijna allemaal onthoornd. “Veel boeren zijn bang dat dat onveilig is in de stal maar dat is niet zo. De koeien hebben een natuurlijke rangorde en laten elkaar met rust.”
Melkprijs
De koeien krijgen op deze boerderij geen krachtvoer en ook kunstmest is uit den boze. De koeien hoeven niet te presteren, waardoor de melkproductie dan ook veel lager ligt dan die op een reguliere boerderij. Biologisch-dynamisch werkende boeren voldoen aan de biologische eisen van de overheid en daarbovenop zijn ze extra kritisch op bodemkwaliteit, natuur en landschap. Je zou denken dat dit financieel niet te doen is, met de lage melkprijzen in Nederland. “De melkprijs voor biodynamische melk is veel hoger”, legt Kees uit. Zo’n 57 euro per 100 kilo in plaats van ongeveer 36 euro bij normale melk. ” Bovendien maken ze vooral veel wilde weidekaas, waar consumenten ook steeds vaker voor willen betalen.
Toch is het niet eenvoudig om een opvolger te vinden. Bio(-dynamisch) boeren is nog niet zo populair in Nederland. Veel boeren zijn sceptisch of ze wel voldoende kunnen verdienen. Consumenten willen er niet voor betalen, is het credo. Maar toch draaien Maria en kees omzetten waar ze prima van kunnen leven. Ook hebben ze het tij mee. Als het aan de politiek ligt, gaat het aantal biologische bedrijven snel toenemen. Binnen tien jaar moet een kwart van de landbouw biologisch zijn, valt te lezen in de ‘Green Deal’ van de Europese Commissie. Een plan om de Europese Unie tegen 2050 helemaal klimaatneutraal te maken. De eisen zijn juridisch bindend gemaakt in de klimaatwet.
Dit betekent dat er werk aan de winkel is voor Nederland. Op dit moment is zo’n 3,7 procent van de Nederlandse boeren biologisch. Om dit aantal omhoog te krijgen, wil Europa de vraag naar biologische producten vergroten. De prijzen voor biologisch voedsel moeten omlaag. Ook moet het agrariërs makkelijker gemaakt worden om biologisch te boeren. Hier worden de komende jaren miljarden voor uitgetrokken.
Voor Nederland is het een grote stap. Het Nederlandse landbouwsysteem is gericht op lage prijzen en een hoge productie. ‘Nooit meer honger’ was het motto de afgelopen decennia. De focus lag niet op de natuur. Slechts drie procent van de 2,2 miljoen hectare landbouwgrond in Nederland is in gebruik door biologische bedrijven. Een kleiner percentage daarvan is biodynamisch. Zo’n 8000 hectare. Een kleine postzegel in vergelijking met de reguliere landbouw.
Kees en Maria hadden geen hulp nodig van Europa om biodynamisch te boeren. Ze hebben het allemaal zelf opgebouwd en ontdekt. Toch is het vinden van een opvolger nog niet makkelijk. Hun eigen dochters zien het niet zitten. Een dochter heeft een eigen bio-winkel en de andere woont in Amsterdam. “Ze hebben gezien hoe hard het werken is”, lacht Maria.
Interesse
Inmiddels zijn er al een aantal boeren komen kijken naar de boerderij. “De interesse is er zeker”. Maar er is nog niemand die echt ‘ja’ heeft gezegd. Ze zoeken ook echt iemand die met hun biodynamische idealen gaat boeren. “Ik moet er niet aan denken dat dit een normale boerderij wordt”, zegt Maria. In de tussentijd runnen ze de boerderij met veel liefde. Het gaat allemaal prima. Alleen het schrobben van de vloer na het maken van de kaas, wordt wat zwaar.
Deze Molenlandse boeren zijn niet de enige agrariërs, waarbij het vinden van een opvolger een zoektocht is. Meer dan de helft van de Nederlandse boerderijen met een eigenaar van 55 jaar of ouder had in 2020 geen bedrijfsopvolger, zo onderzocht het CBS. Voor biodynamisch is het nog lastiger, omdat banken niet staan te trappelen om het te financieren.
Passie
Kees en Maria zijn pioniers te noemen. Zeker in de Alblasserwaard is deze manier van boeren nog uitzonderlijk. Je moet wel een passie hebben voor de natuur, want het is hard werken en rijk word je er niet van, zien ook Kees en Maria. “Maar dit is voor de langere termijn veel beter. We putten het land en de dieren niet uit. Waardoor generaties lang, het bedrijf hier goed kunnen voortzetten.”
Bron: RTV Rijnmond