Artikel Kontakt: Mogelijk gunstig broedseizoen voor weidevogels door laat voorjaar

ALBLASSERWAARD/VIJFHEERENLANDEN • Het ziet er naar uit dat dit jaar een beter broedseizoen voor grutto’s en andere weidevogels wordt dan de drie vorige seizoenen. Dat is een eerste voorzichtige conclusie van weidevogelteller Marcel Benschop.

Benschop is als projectmanager werkzaam voor het Collectief Alblasserwaard/Vijfheerenlanden. Deze organisatie coördineert in dit uitgestrekte boerenland het agrarisch natuur- en landschapsbeheer.

De seizoenen 2018, 2019 en 2020 waren volgens Benschop droge jaren. Met gemiddeld over het land 805 uren zon tegen 517 uren zon normaal was 2020 zelfs de zonnigste lente sinds het begin van de betrouwbare metingen in 1901. “Door het zonnige weer was er vorig jaar al veel gewasgroei vroeg in het jaar. Er werd dus ook al eerder gemaaid. Dit seizoen moet het grote maaien nog beginnen. Voor de boeren is dat niet zo gunstig. Maar ondanks de kou en daardoor minder insecten lijkt het wel gunstig voor de weidevogels.”

Benschop bespeurt de laatste dagen veel grutto-alarm in de polder. Een goed teken. “Veel grutto-jongen zijn al uit het ei. De eerste weken kunnen ze nog niet vliegen, maar ze kunnen zich door het hogere gras nog wel veilig verplaatsen. Ze zijn hierdoor minder snel een prooi voor de roofvogels, katten en vossen. Maar het is nog niet te voorspellen of de grutto-jongen deze periode ook daadwerkelijk overleven.”

Boerennatuur
Collectief Alblasserwaard/Vijfheerenlanden voert werkzaamheden uit voor zo’n 350 boeren en particulieren met agrarische grond. Begin jaren negentig begon een aantal pionierende boeren in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden met natuur- en landschapsbeheer, toen nog via Den Hâneker (samen met Benschop Rentmeesters nog steeds betrokken bij het collectief). Dat gebeurt inmiddels op zo’n 5000 hectare. Steeds meer boeren stappen over op vernatting van de weilanden, onder andere door plasdras. Op vochtige en kruidenrijke percelen komen veel insecten af, en dat is weer voedsel voor de kuikens.

Ook kunnen grutto’s op natte percelen makkelijker de wormen uit de grond pikken. Maar ook andere maatregelen zijn effectief gebleken, zoals het grasland alleen met ruige mest bemesten, percelen extensief beweiden, aanleggen van kuikenvelden of botanische wei- of hooilanden.

Stijgende lijn
De laatste tijd zijn er alarmerende berichten over de teruggang van de weidevogels, vooral van de grutto. Marcel Benschop signaleert in het gebied een lichte achteruitgang van het aantal weidevogelbroedparen. Het zijn er momenteel ruim 3400 (in de beheerde gebieden). Vooral van de kievit en de grutto.

Het aantal door vrijwilligers gevonden legsels steeg de laatste jaren. “Maar ook het aantal bedrijven met een vrijwilliger is gestegen, en in 2020 is er door corona intensiever gezocht. Bovendien kunnen herlegsels, met name van de kievit, het beeld vertekenen.” Er lopen zo’n veertig vrijwillige zoekers rond in het gebied. “Zij doen heel veel goeds voor de weidevogels!”

Aanvalsplan
Vorig jaar werd een landelijk aanvalsplan gelanceerd om de grutto en andere weidevogels te redden. Het plan legt de nadruk op het creëren van grote aaneengesloten weidevogelgebieden van zo’n 1000 hectare met optimaal beheer. “Die gebieden hebben een open karakter, geen bosjes maar een weids uitzicht, een hoog waterpeil, kruidenrijk grasland waar laat gemaaid wordt en weinig roofdieren.”

Volgens Marcel Benschop heeft het plan zeker bruikbare, maar ook minder bruikbare ideeën. “Belangrijk vinden we de vrijwillige basis (het draagvlak) en een passende vergoeding. Het plan mag verder niet ten koste gaan van het huidige agrarisch natuur- en landschapsbeheer.” Daarmee is bescherming mogelijk van clusters grutto’s en andere weidevogels door de héle Alblasserwaard en Vijfheerenlanden heen.” Het creëren van aaneengesloten weidevogelgebieden van 1000 hectare acht Benschop in dit gebied niet haalbaar. “We zien vooral perspectief in het versterken en verbinden van bestaande leefgebieden voor weidevogels. Er zijn nog veel kansen voor vergroting van de biodiversiteit op boerenland, mits er een redelijk evenwicht is met het verdienvermogen voor de boeren.”

Dick Aanen

Bron: het Kontakt