Artikel Kontakt: Meer bomen in weilanden van twee Alblasserwaardse boeren

BRANDWIJK/NIEUW-LEKKERLAND • De afgelopen decennia haalden boeren veel bomen weg, maar agrariërs Jasper Meerkerk en Mattias Verhoef planten ze juist.

Meerkerk en Verhoef horen bij de eerste acht Nederlandse boeren die meedoen aan een proef die komend najaar van start gaat.

Bodemkwaliteit
Meerkerk is zorgboer in Nieuw-Lekkerland, Verhoef is bio-boer in Brandwijk. Ze zijn uitgenodigd om deel te nemen aan een pilot voor agro-forestry, waarbij bomen worden gecombineerd met landbouw. Uit onderzoek blijkt dat dit een gunstig effect heeft op onder andere de bodemkwaliteit.

Leren van fouten
Bij de boerderij van Meerkerk hoort een boerderijwinkel. Hij wil fruitbomen planten en het fruit verkopen in zijn winkel. “En je helpt de biodiversiteit. We hebben allemaal een steentje bij te dragen. Een ander voordeel is dat de bomen schaduw opleveren voor onze koeien.” Hij houdt ook rekening met de publieke opinie. “Op hete dagen kun je het vee overdag op stal houden en ‘s nachts naar buiten doen, maar dat snappen mensen vaak niet. Het is een pilot, wat betekent dat de financiering wordt geregeld en het uitzoekwerk op het gebied van regelgeving voor je wordt gedaan. Tijdens een pilot kun je leren van fouten. Daarvoor kun je anderen behoeden als zij later ook voor agro-forestry kiezen.”

Schaduw
Bij Verhoef speelt de wens meer schaduw te bieden voor zijn vee een belangrijke rol. “Weidegang is een hoofddoel van mijn biologische bedrijf. Nu zet ik de koeien op hete dagen op stal, maar dat past eigenlijk niet bij mijn bedrijfsvoering. We willen bomen waarvan het blad eetbaar is voor koeien. In veel bomen zitten geneeskrachtige stoffen en mineralen. In wilgen zit bijvoorbeeld een stof die ook in aspirine zit. Ik heb er wel een beetje mee geworsteld dat onze Alblasserwaard van oudsher een open structuur heeft die je wilt behouden voor weidevogels. Misschien zet ik daarom alleen bomen op een perceel vooraan. ”

Weidevogels
Meerkerk knikt. “Het verhaal van de weidevogels speelt bij ons ook. Aan de weg zitten ze niet, dus kun je de bomen het best vooraan zetten en het land achterin open houden. Het aantal bomen en vierkante meters is nog niet duidelijk. Ik heb nu al ongeveer driehonderd wilgen. Ook heb ik meegedaan aan het project ‘Bedrijven in het groen’ van Den Hâneker. Daarvoor zijn er ongeveer veertig fruitbomen geplant bij ons.”

Open weidelandschap
Verhoef: “We moeten goed nadenken over waar we de bomen planten. We hebben hier een open weidelandschap, dat moet je niet zomaar ingrijpend veranderen. Ik heb op oude landkaarten gekeken. Daarop zag ik dat er vroeger op de eerste 400 meter achter de boerderij onder andere heel veel wilgen stonden.” Meerkerk: “Je moet zoeken naar het evenwicht. Er zijn in de afgelopen vijftig jaar heel veel bomen weggehaald.”

Bladeren eten
Net als Meerkerk denkt Verhoef na over bomen die oogst opleveren. “We bekijken nog om hoeveel hectare het gaat. Waar past het en waar niet? Je moet er ook op letten dat je er met je machines nog tussendoor kunt. Er staan bij ons al inheemse bomen langs de kavelpaden, die hebben we twee jaar geleden geplant. Dat bevalt supergoed. Bij ons lopen de kalfjes bij de koeien. Die gaan onder de stroomdraad door en eten van de bladeren. Dat vinden ze blijkbaar lekker. En je merkt dat het een stuk koeler is in de schaduw van deze bomen.”

Begeleiding deskundigen
Meerkerk: “We horen bij de eerste acht van twintig boeren die meedoen. Veel kosten worden vergoed en we krijgen begeleiding van het Louis Bolk Instituut, het kennisinstituut voor duurzame landbouw, voeding en gezondheid. Deskundigen zoeken voor ons uit waar je tegenaan loopt op het gebied van wet- en regelgeving. Ook krijg je hulp bij het creëren van een verdienmodel. Je zou bijvoorbeeld credits kunnen verkopen voor je CO2-opname.”

Robuuster systeem
Verhoef: “Je krijgt een veel robuuster systeem dat beter met wisselende weersomstandigheden kan omgaan.” Meerkerk: “Wat mij ook motiveert is dat ik goed met de schepping wil omgaan. En het past mooi bij de dagbesteding op onze zorgboerderij.”

Natuurgebied SKNL
SKNL: Achter het bedrijf van Mattias en Coriene Verhoef wordt momenteel een verbindingszone tussen natuurgebieden aangelegd, in verband met de Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL). Het gaat om 4,5 hectare eigen grond die Verhoef zelf in beheer houdt. Voor het beheer van het stuk nieuwe natuur krijgt hij een vergoeding. Het gaat om natuur die niet stikstofgevoelig is.

Bron: het Kontakt/Beeld: Anne Marie Hoekstra