Rutte legt accent op blijvers, niet op stoppers

Premier Mark Rutte ging in het Overijsselse Vinkenbuurt in gesprek met boeren over de stikstofproblematiek. “Dit land heeft boeren nodig”, zei hij.

Het stikstofprobleem is niet het probleem van de boeren. Minister-president Mark Rutte zei het verschillende keren op een VVD-bijeenkomst in het Overijsselse Vinkenbuurt (bij Ommen), waar melkveehouder Arno van Spijker een loods beschikbaar stelde.

Naar schatting zo’n 400 boeren en ondernemers hoorden van Rutte niet de gewenste oplossing. De premier zei dat hij er hard aan werkt, samen met de meest betrokken ministers. Hij waarschuwde dat er geen gemakkelijke oplossingen zijn, want de stikstofneerslag in natuurgebieden is een probleem dat niet te ontkennen valt.

Veel geld beschikbaar om stikstofprobleem op te lossen
“Jullie zijn niet het probleem, maar we hebben jullie nodig voor de oplossing”, zei Rutte enkele keren tegen vragenstellende boeren en boerinnen. De uitstoot van stikstof moet minder en daar zal niet alleen de landbouw een bijdrage aan leveren. Verkeer, industrie, luchtvaart, iedereen zal mee moeten helpen om de stikstofuitstoot te verminderen.

“Kern is dat de boeren die door willen, ook door kunnen”, aldus de minister-president, die zich minder dan in eerder bijeenkomsten met boeren opvallend weinig liet seconderen door landbouw- en stikstofwoordvoerders Helma Lodders en Mark Harbers, die ook waren meegereisd naar Vinkenbuurt. Rutte maakte duidelijk dat het kabinet voor de boeren zoekt naar verschillende manieren om de stikstofuitstoot te verminderen. Dat kan zijn door bedrijven dichtbij of in kwetsbare natuurgebieden uit te kopen, maar dat kan ook door boeren die op dezelfde plek willen blijven, te helpen met investeringen om de uitstoot te verminderen of te faciliteren bij een verplaatsing. Geld is daarbij niet het probleem, zei hij. “Er is veel geld beschikbaar. En bij uitkopen gaan we uit van de stalcapaciteit en niet van het aantal koeien.”

Stikstofprobleem in Nederland groter dan in Duitsland
Rutte wil de kennis en kunde van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en het Planbureau voor de Leefomgeving niet in twijfel trekken, maar, geeft hij aan, natuurlijk kan en moet gekeken worden naar de betrouwbaarheid van meetgegevens en rekenmodellen. “Als er kritiek is, moeten de planbureaus daarvoor open staan.”

“Dit is het beste wat er is”, zegt VVD-stikstofwoordvoerder Mark Harbers. Maar ook hij vindt dat dat geen reden is om er niet kritisch naar te kijken. Sterker, op verzoek van de Kamer zal landbouwminister Schouten door onafhankelijke wetenschappers laten kijken naar de Nederlandse modellen, in vergelijking met modellen die in het buitenland worden gebruikt. “We moeten meten wat er daadwerkelijk in de natuur gebeurt.”

Kan er dan niet meteen worden gewerkt met een ruime drempelwaarde zoals in Duitsland? Nee, zei Rutte. Waarom niet? “Omdat wij veel viezer zijn dan Duitsland. Wij hebben veel meer stikstof dan Duitsland. We kunnen het stikstofprobleem niet ontkennen.”

Niets taboe in Den Haag om problemen op te lossen
Ondertussen werkt de coalitie onder leiding van landbouwminister Carola Schouten hard aan maatregelen op de korte en de lange termijn. Rutte noemde Schouten ‘echt een geweldige vakvrouw’, een uitspraak die de premier het eerste boegeroep van de avond opleverde. “Daarmee doet u haar tekort”, reageerde Rutte. “Ze is niet van mijn partij, maar ik vind haar een goede minister. Zij is hier echt dag en nacht mee bezig. Ze praat met iedereen om oplossingen te vinden. Ze werkt hier keihard aan.”

De oplossingen waar het kabinet naar zoekt, zijn in eerste instantie gericht op het scheppen van stikstofruimte voor de woningbouw. De eerste en snelle oplossing daarvoor is een ingreep in de maximumsnelheid. Op langere termijn worden nog tal van oplossingen bekeken en doorgerekend. Een daarvan is het vermengen van mest met water, om daarmee de ammoniakuitstoot bij het uitrijden te verminderen, uitrijden bij gunstiger weersomstandigheden is een andere optie.

Er wordt geïnventariseerd of de bescherming van een aantal natuurgebieden ten onrechte zo streng is en of er geen soorten worden beschermd die er niet voorkomen. “Wij zien ook wel dat er kleine postzegeltjes zijn die we hebben aangewezen om te beschermen. Er zijn in Den Haag echt geen taboes meer, voor niemand in dit kabinet.”

Nederland heeft boeren nodig en wil ze behouden
Dat ook woensdagavond, na uren coalitieberaad, nog geen oplossing op tafel lag, vond ook Rutte vervelend. “Dit is zo ongeveer het meest complexe dossier waar ik als premier mee te maken heb gehad.” Rutte geeft aan dat elke oplossing stevig en robuust moet zijn en juridisch houdbaar. Hij wil niet over een jaar opnieuw tegenover de boeren staan in een soortgelijke discussie, nadat een rechter de overheidsregels weer bij het vuilnis heeft gezet.

“We doen ons stinkende best om te voorkomen dat we hier over een jaar weer staan. We zullen bedrijven uitkopen of verplaatsen. We moeten de stikstofuitstoot verminderen. Het probleem in de natuur is niet de schuld van de boeren, maar het probleem is er wel. We gaan echt de boeren niet over de kling jagen. We hebben de boeren nodig en we willen boeren houden. Dit land heeft de boeren nodig.”

Lees alles over het stikstofbeleid en het Programma Aanpak Stikstof (PAS) in dit dossier.

Bron: Boerderij