Blauwzaam: We kunnen veel zuiniger omgaan met drinkwater

Drie vierdejaarstudenten Landscape and Environment Management (*1) aan de Hogeschool Inholland Delft onderzochten samen met een aantal studenten van MBO Wellant-watermanagement de knelpunten en kansen bij het opvangen en hergebruiken van hemelwater in Gorinchem.

Klimaatadaptieve maatregelen zijn nodig
Nederland kampt met steeds meer extreem weer. Vooral het stedelijk gebied heeft last van de klimaatverandering: door extreme buien kunnen straten onderlopen, omdat het riool de hoeveelheid water niet aankan. De gevolgen van klimaatverandering worden steeds merkbaarder. De belangrijkste reden is dat het water niet meer op een natuurlijke manier de in de bodem kan infiltreren. Naar verwachting zullen deze extreme buien in de toekomst vaker voorkomen en van nóg grotere omvang worden. Een toenemende neerslagsom betekent ook dat steden meer rekening moeten houden met de bergingsopgave van 325 m2. De binnenstad van Gorinchem en het gebied ten noorden van het kanaal van Steenenhoek voldoen niet aan deze opgave. De nieuwere wijk Laag Dalen heeft echter een overschot aan bergingscapaciteit, vanwege de ruimer opgezette woningen en de grotere hoeveelheid groen. Voor de rest van Gorinchem zijn dus duidelijk maatregelen nodig.

Op weg naar een gesloten waterkringloop
Opvangen en hergebruiken van hemelwater passen in een nieuwe toekomstvisie voor de Alblasserwaard Vijfheerenlanden. Veel te veel mooi en zuiver drinkwater wordt nu gebruikt voor de zogenaamde grijze doelen, zoals autowassen, tuin besproeien (zie figuur). Het wordt dus tijd dat we regenwater gaan opvangen en gaan inzetten in plaats van drinkwater. Het voordeel van hemelwater is dat het relatief schoon is en makkelijk gebruikt kan worden voor bijvoorbeeld het doorspoelen van het toilet.
Voorbeelden:
Het beste zou dus zijn dat het hemelwater niet alleen geborgen wordt, maar ook hergebruikt wordt. Voorbeelden van zulke systemen zijn een waterputsysteem en een waterzaksysteem.

Nieuwbouw
Deze maatregelen zijn wel uitstekend toepasbaar op nieuwbouwwoningen en zijn daarom opgenomen in de visie voor de nieuwbouw van Gorinchem.

Oudbouw
Voor oudbouwwoningen zijn andere maatregelen nodig. De visie voor de oudbouw van Gorinchem is daarom gefocust op maatregelen zoals vergroening van de binnenstad en weinig gebruikte ruimtes ontharden, of grotere collectieve maatregelen, zoals een circulair systeem in een flatgebouw.

Aanbevelingen
Al met al blijkt het urgentiegevoel onder de bewoners te missen en is men daarom niet bereid dure systemen aan te leggen. Zeker niet gezien de lage kosten voor ‘regulier’ drinkwater. Ook zijn er omstandigheden in de regio die de aanleg van dergelijke systemen moeilijker maakt.Een andere aanbeveling is om de gemeente en haar bewoners bewust te maken omdat zij een belangrijke rol spelen binnen de ambities rondom klimaatadaptatie.Hemelwaterrecuperatiesystemen kunnen dan het beste worden aangelegd bij nieuw te bouwen woningen. Bij oude wijken is het van belang dat er sterk wordt vergroend.
Het kostenaspect en technische uitwerking van voorgestelde maatregelen zal nog nader onderzocht worden. Daar hopen we in 2019 weer mee verder te gaan.

* 1 Landscape and Environment Management is een brede opleiding en gaat van ecologie tot vergunningverlening met onderwerpen als bodem, recreatie, planvorming, (her)inrichting van gebieden en natuur. Hierbij zijn er twee keuzerichtingen, namelijk Stad & Milieu en Natuur & Landschap. Stad & Milieu richt zich voornamelijk op de juridische/planvorming/chemische kant van de opleiding. Natuur & Landschap richt zich daarentegen op beheer en inrichting, ecologie en soortenkennis

Lees ook
Lees hier het hele verslag met kaarten, toelichting en uitwerkingen
Posterpresentatie